آیات محکم ( علوم قرآنی)
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
آیات محکم ( علوم قرآنی ) : آیات دارای مدلولی روشن و استوار
'محکم' از ماده «ح ک م»، برگرفته از 'حکمتالدابه' به معنای 'منعت' (منع شدن) ، و 'حُکم' عبارت است از جداسازی دو چیز. معنای دیگر محکم، 'متقن' (استوار) است. بنابراین 'آیات محکم' آیاتی هستند که از جهت لفظ و معنا استوار و صریح و از چندپهلویی به دورند و مقصود از ظاهر آیات برای شنونده روشن است.
به تصریح خود قرآن کریم که فرمود «هُوَ الَّذِیَ أَنزَلَ عَلَیْکَ الْکِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُّحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ...»؛ «اوست کسی که این کتاب ( قرآن) را بر تو فرو فرستاد پارهای از آن آیات محکم ( صریح و روشن) است آنها اساس کتابند» (آلعمران// 7) ، بخشی از آیات قرآن کریم محکم هستند. برای نمونه میتوان به آیات ذیل اشاره کرد:
1. آیه 19 سوره محمد (ص) : «... لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ...».
2. آیه 152 سوره انعام: «... وَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ...».
3. آیه 32 سوره اسراء: «وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَی إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبِیلاً».
4. آیه 152 سوره انعام: «وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْیَتِیمِ...».
5. آیه 1 سوره توحید: «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ».
به گفته بعضی از محققان، حدود دویست آیه قرآن از متشابهات، و بقیه از محکمات قرآنند.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (3-5)
- تفسیر نمونه جلد 2 : صفحه 320
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه (32-44)
- منشور جاوید قرآن : صفحه 344
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «آیات محکم ( علوم قرآنی )» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
- آیات محکمات ( علوم قرآنی )، آیات واضحةالمعنی، امهات قرآن، امهاتالکتاب، امالکتاب ( محکمات )، محکمات قرآن
اعم
اخص
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه آیات محکم ( علوم قرآنی) به زیرصفحه آیات محکم ( علوم قرآنی)/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با قرآن : صفحه 21
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (3-5)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 6، 14، 15
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه (32-44)
- تفسیر نمونه جلد 2 : صفحه 320
- درآمدی برعلوم قرآن : صفحه 226
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 27
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 46
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 29، 289
- منشور جاوید قرآن : صفحه 344
- پژوهشی در حکمت متشابهات قرآن (پایان نامه) : صفحه 35