آیات عصمت انبیاء ( علوم قرآنی)
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
آیات عصمت انبیاء ( علوم قرآنی ) : آیات دالّ بر مصونیت پیامبران از هر لغزش و خطا
لفظ 'عصمت' با تمام مشتقاتش سیزده بار در قرآن آمده است. این لفظ از نظر ریشه‌شناسی بیش از یک معنا ندارد و آن 'نگاهداری و بازداری' بوده، و در قرآن نیز به همین معنا به کار رفته است. و در اصطلاح، یک حالت راسخ نفسانی و یک نیروی باطنی است که معصوم را از ارتکاب گناه به صورت مطلق و حتی از اندیشه درباره گناه بازمی‌دارد.
البته مقام عصمت تنها به معنای مصونیت از ارتکاب گناه نیست؛ بلکه شاخه مهم دیگر آن مصونیت از هر گونه خطا و لغزش و انحراف و گمراهی است.
این دو شاخه اصلی عصمت نیز هر کدام شاخه‌های مختلفی دارد؛ مانند:
1. عصمت از گناهان کبیره و صغیره پیش از نبوت و پس از آن؛ 2. مصونیت از خیانت در ابلاغ وحی و رسالت؛ 3. مصونیت از خطا در اعمال دنیوی و شخصی.
آیات: 124 و 213 سوره بقره، 7 سوره حشر، 65 و 80 سوره نساء، 21 و 33 و 64 سوره احزاب، 9 سوره انعام، 3 و 4 سوره نجم، 1 و 2 سوره فتح و… به دلیل این که بر عصمت انبیا دلالت دارند، 'آیات عصمت' نامیده می‌شوند.
اما در برخی آیات به لغزش برخی از انبیا اشاره شده است که مفسران آن‌ها را به 'ترک اولی' تفسیر و تأویل کرده‌اند.
منابع
- منشور جاوید قرآن جلد 5 : صفحه (4-66)
- منشور جاوید قرآن جلد 10 : صفحه (149-187)
- قاموس قرآن جلد 5 : صفحه 8
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 2 : صفحه (133-139)
- پیام قرآن , روش تازه ای درتفسیر موضوعی قرآن جلد 7 : صفحه (75-173)
- التمهید فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (433-460)