مطلق و مقید ایجابی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مطلق و مقید ایجابی : موجبه بودن حکم در مطلق و مقیّد
مطلق و مقید از نظر اختلاف و اتفاق، و کیفیت و سبب حکم، اقسامی دارد که به لحاظ حمل مطلق بر مقید و یا عدم آن، احکام آن متفاوت می‌گردد.
مطلق و مقید ایجابی، آن است که از لحاظ کیفیت حکم، هر دو حکم ایجابی باشد، چه از نظر حکم و سبب آن موافق باشد یا مخالف.
مثال برای حالات مختلف:
1. اتحاد در حکم و موجب حکم و توافق در ایجاب (که مطلق، بر مقید حمل می‌گردد) : ' ان دخلت المدینة فاکرم عالما فیها '، ' ان دخلت المدینة فاکرم عالما فقیها فیها '؛
2. اختلاف در حکم و اتفاق در ایجاب (به هر دو عمل می‌شود) : ' اکرم عالما '، ' اطعم عالما فقیرا '؛
3. اختلاف در حکم، و اتفاق در موجب و ایجاب: ' اکرم عالما لعلمه '، ' اطعم عالما فقیرا لعلمه '؛
4. اختلاف در حکم و موجب، و اتفاق در ایجاب: ' اکرم عالما لعلمه '، ' اطعم عالما فقیرا لفقره '؛
5. اتحاد در حکم، اختلاف در موجب، و اتفاق در ایجاب: ' ان سافرت فارکب فی الفلک '، ' ان سافرت فارکب فی الفلک المشحون '.
منابع
- اصول فقه : صفحه 171
- اصول الاستنباط : صفحه 169
- الاصول جلد 5 : صفحه 72
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 2 : صفحه 331
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مطلق و مقید ایجابی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مطلق و مقید ایجابی به زیرصفحه مطلق و مقید ایجابی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصول الاستنباط : صفحه 169
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 185
- اصول فقه : صفحه 171
- الاصول جلد 5 : صفحه 72
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 625، 626، 628، 629، 631
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 211، 217
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 441، 442
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 539
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 566
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 199
- کفایة الاصول : صفحه 291
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 151
- مقالات الاصول جلد 1 : صفحه 513
- مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 2 : صفحه 331
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 3 : صفحه 739