عملکردها

سوره زخرف

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۴۹ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

سوره زخرف : چهل و سومین سوره قرآن

این سوره همانگونه که آغاز و انجام آن و نیز مطالبی که بین این آغاز و انجام فاصله شده شهادت می‏دهد، در مقام انذار و هشدار دادن بشر است، مگر شش آیه آن که از جمله: «إِلَّا الْمُتَّقِینَ یا عِبادِ لا خَوْفٌ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ» آغاز می‏شود، که این شش آیه استطرادی، و در وسط آیات سوره قرار گرفته.

در این سوره این معنا را خاطر نشان می‏سازد که سنت الهی بر این جریان یافته که انبیاء و رسولانی برگزیند، و کتاب و ذکری بر آنان نازل کند، و هیچگاه اسراف و افراط مردم در قول و فعلشان او را از این کار باز نمی‏دارد، بلکه همواره رسولان و انبیایی فرستاده، و استهزاء کنندگان و تکذیب کنندگان ایشان را هلاک نموده، و سپس به سوی آتشی جاودانه سوق داده است.

و در این بیان نخست مساله ارسال رسل را به طور اجمال ذکر می‏کند، و سپس از بین آنان ابراهیم و سپس موسی و آن گاه عیسی (ع) را نام می‏برد، و مطالبی از کفار نقل نموده، از آن جمله یکی از مهمترین گفتار آنان را که می‏گفتند خدای سبحان فرزند گرفته، و ملائکه دختران او هستند ذکر می‏کند. و این بدان جهت است که نسبت به خصوص این عقیده و رد آن عنایت داشته، و به همین جهت آن را مکرر نقل می‏کند و جواب می‏گوید، و گویندگان آن را به عذاب تهدید می‏کند.

آیات 33 تا 35 این سوره در بیان بی‌ارزشی جلوه‌های مادی و فریبنده دنیا است: «و اگر نبود که (همه) مردم ( در انکار خدا ) امتی یکپارچه شوند، خداوند برای کافران خانه‌هایی با سقف‌های نقره‌گون، بالاخانه‌ها، درها، تخت‌ها، زیورها و… قرار می‌داد» خداوند با بیان این معنا ارزش را به آخرت و چیزی می‌دهد که باقی است.

بنابراین، از جمله مسائل این سوره، تصحیح اعتقادات خرافی، جدال توحیدی، آیات قیامت و فرستادن انبیا به ویژه ابراهیم، موسی و عیسی (ع) است.

ویژگی‌های سوره زخرف:

1. به شمارش بیشتر مکتب‌های تفسیری 89 آیه، به عدد شامی 88 آیه، 833 یا 838 کلمه و 3400 یا 3609 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، شصت و سومین و در قرآن چهل و سومین سوره است.

3. پس از سوره شوری و پیش از سوره دخان نازل شد و به همان شکل اولیه ترتیب نزول، در مصحف شریف جای گرفت.

4. پیش از هجرت در مکه نازل شد و مکی است؛ به جز آیه 45 که محل گفت‌و‌گو است. با این حال، برخی آن را مدنی می‌دانند.

5. از سور مثانی و بیش از یک حزب قرآن کریم است.

6. بیست و چهارمین سوره از سُوَر مقطعات است که با حروف مقطعه «حم» آغاز می‌شود. بنابراین از سور حوامیم به شمار می‌آید.

7. در ردیف چهارم از سورِ دارای سوگند قرار دارد که پس از حروف مقطعه آغاز و با سوگند «وَالْکِتَابِ الْمُبِینِ» ادامه می‌یابد.

8. گفته‌اند دو آیه منسوخ دارد.

مطالب مهم و عمده سوره زخرف:

1. نزول قرآن به صورت کتاب روشنگر و لزوم تدبّر در آن؛ 2. نبوّت و اهداف آن و سرنوشت متمردان از دستورهای پیامبران الهی؛ 3. توحید و ادلّه آن؛ 4. معاد و ترسیم صحنه‌ای تکان‌دهنده از رستاخیز؛ 5. بخش‌هایی از تاریخ پیامبران گذشته؛ مانند: عیسی و موسی (ع).

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 64
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
  3. تاریخ قرآن : صفحه 586
  4. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  5. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  6. تفسیر نمونه : صفحه 21
  7. شناخت سوره های قرآن : صفحه 349
  8. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 421
  9. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 83

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره زخرف» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حم زخرف، سوره 043، سوره چهل و سوم قرآن، سوره حم زخرف

اعم

سوره های قرآن، سُوَر حوامیم

اخص

آیه 002 زخرف، آیه 003 زخرف، آیه 004 زخرف، آیه 008 زخرف، آیه 009 زخرف ( علوم قرآنی )، آیه 010 زخرف، آیه 013 زخرف، آیه 016 زخرف، آیه 017 زخرف، آیه 019 زخرف، آیه 022 زخرف، آیه 023 زخرف، آیه 031 زخرف، آیه 032 زخرف، آیه 033 زخرف، آیه 036 زخرف، آیه 037 زخرف، آیه 038 زخرف، آیه 039 زخرف، آیه 044 زخرف، آیه 045 زخرف، آیه 049 زخرف، آیه 055 زخرف، آیه 057 زخرف، آیه 058 زخرف، آیه 060 زخرف، آیه 067 زخرف، آیه 070 زخرف، آیه 071 زخرف، آیه 074 زخرف، آیه 080 زخرف، آیه 081 زخرف، آیه 084 زخرف، آیه059 زخرف

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره زخرف به زیرصفحه سوره زخرف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 23
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43، 64، (6441-6443)
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 42
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 282
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 140، 214
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 366
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 83
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 421
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 203، 289، 294
  • تاریخ قرآن : صفحه 586
  • تفسیر نمونه : صفحه 21
  • جواهر القرآن : صفحه 133، 196
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 349
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  • علوم القرآن : صفحه 406
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 145