عملکردها

جواب

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

جواب: پاسخ.

از احکام آن در بابهای اجتهاد و تقلید، صلات، حج، نکاح، اقرار و قضاء سخن گفته‏اند.

انواع: پاسخ یا گفتاری است یا نوشتاری، یا با اشاره از شخص ناتوان از تکلّم یا با فعل و یا با سکوت.

حکم: حکم جواب بر حسب جواب دهنده و آنچه از آن جواب داده می‏شود، از قبیل سؤال، در خواست، ادّعا، نامه و اعتراض، متفاوت است که به نمونه‏هایی از احکام آن اشاره می‏شود.

پاسخ به استفتاء: بر مجتهد واجب است به سئوالاتی که آگاهی از آنها بر سؤال کننده واجب است پاسخ دهد. 1

جواب تحیّت: جواب تحیّت سلام، واجب و بنابر مشهور فوری است و تأخیر در پاسخ جایز نیست. 2 در وجوب پاسخ به سلام کتبی یا با واسطه اختلاف است. 3 پاسخ دیگر انواع تحیّت مانند 'صَبَّحَکُمُ اللَّهُ بالخَیر'، تسمیت) ر تسمیت (و مانند آن بنابر قول مشهور مستحب است4) ر تحیّت (.

پاسخ نامه: در وجوب پاسخ دادن به نامه اختلاف است. بنابر قول به وجوب، آیا مطلقاً واجب است یا تنها در فرضی که نامه متضمن دعا و سلام باشد؟ مسئله نزد برخی محلّ تأمّل است. 5

________________________________________

132


لبیک گویی به ندا کننده: بر محرم مکروه است در پاسخ کسی که او را صدا می‏زند لبیک گوید. 6

پاسخ سکوتی: بنابر قول مشهور، سکوت باکره) ر باکره (در برابر پیشنهاد ازدواج، پاسخ مثبت تلقی می‏شود. 7

پاسخ اقراری: اگر کسی مدّعیِ طلبی از دیگری باشد و او بپذیرد، پاسخ وی اقرار به شمار می‏رود) ر اقرار (.

پاسخ به ادّعا: کسی که نزد قاضی علیه دیگری طرح دعوا کرده، پاسخ متهّم) مدّعی علیه (در برابر ادعای وی یا اقرار خواهد بود یا انکار که بر هر کدام آثاری مترتّب است8) ر دعوا (.

1. عوائد الایّام/ 2 550. الحدائق الناضرة 81 /9؛ مستند الشیعة 3 73 - 72 /7. الحدائق الناضرة 82 /9؛ مستند الشیعة 4 73 /7. مستمسک العروة 564 /6 و 575؛ مستند العروة) الصلاة (5 521 - 519 /4. الحدائق الناضرة 82 /9؛ مستند الشیعة 6 73 /7. مستند الشیعة 7 50 - 49 /12. جواهر الکلام 159 /40. 8 203 /29.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 131

اصطلاح‌نامه

اعم

تکلم ( فقه )

اخص

جواب تحیت، جواب تحیت در نماز، جواب تسمیت، جواب خلع، جواب سلام، جواب مدعی علیه، جواب نامه، جواب ندا به سعدیک، جواب ندا به لبیک

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 16 : صفحه 211
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 131