عملکردها

افساد

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

افساد: ضدّ اصلاح.

افساد یا به مال تعلّق می‌گیرد و یا به عمل. گاهی نیز بر محاربه و سلب امنیّت و آسایش جامعه اطلاق می‌گردد.

1. افسادی که به مال دیگری تعلّق می‌گیرد در بیشتر موارد موجب ضمان است (--' ضمان) . این نوع فساد گاه با آسیب رساندن، سوزاندن یا تلف کردن مال دیگری تحقّق می‌یابد (--' اتلاف) و گاه با انجام عملی در مال که به سبب آن مالک از تصرّفات مطلوب در مال خود محروم می‌گردد، مانند حائل قرار دادن میان مالک و مال او به گونه‌ای که مال از دسترس وی خارج گردد (--' بدل حیلوله) . در پاره‌ای موارد، محرومیّت از ناحیه حکم شارع مقدّس پدید می‌آید مانند آن که فردی انگور دیگری را به شراب (--' شراب) تبدیل کند یا با ادرار در آب پاک، آن را نجس نماید و یا حیوان دیگری را وطی کند (--' آمیزش با حیوان) . نتیجه این محرومیّت، عدم جواز خرید و فروش در صورت نخست، عدم جواز استفاده از آب در امور مشروط به طهارت در مورد دوم و لزوم سر بریدن، سوزاندن و دفن کردن حیوان موطوء در مثال سوم است. 1

2. افسادی که به عمل تعلّق می‌گیرد - خواه عمل عبادی مانند نماز و روزه، یا معاملی همچون بیع - با اخلال به شرایط و ارکان عمل محقّق می‌شود. چنین افسادی با ابطال یکی است (--' ابطال) . گاهی نیز افساد متعلّق به عمل به معنای از بین بردن اجر و پاداش عمل است مانند عجب پس از عمل عبادی که پاداش و ثواب آن را از بین می‌برد 2 (--' عُجب) .

3. افساد، بر محاربه و سلب امنیّت جامعه نیز اطلاق شده است، بدین جهت

________________________________________

591

به فرد محارب، مفسد فی الارض (افساد کننده در زمین) گفته می‌شود (--' محاربه) . (--' اصلاح)

1 - کتاب البیع (امام خمینی) 2 342 - 344.

2 - التنقیح (الطهارة) 5 42.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 590

اصطلاح‌نامه

اعم

افعال انسان ( فقه )

اخص

افساد در عمل، افساد فی الارض

وابسته

نقض ( ابطال )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه افساد به زیرصفحه افساد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=194#183f19

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 5 : صفحه 287
  • الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 287
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 590