افساد
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
افساد: ضدّ اصلاح.
افساد یا به مال تعلّق می‌گیرد و یا به عمل. گاهی نیز بر محاربه و سلب امنیّت و آسایش جامعه اطلاق می‌گردد.
1. افسادی که به مال دیگری تعلّق می‌گیرد در بیشتر موارد موجب ضمان است (--' ضمان) . این نوع فساد گاه با آسیب رساندن، سوزاندن یا تلف کردن مال دیگری تحقّق می‌یابد (--' اتلاف) و گاه با انجام عملی در مال که به سبب آن مالک از تصرّفات مطلوب در مال خود محروم می‌گردد، مانند حائل قرار دادن میان مالک و مال او به گونه‌ای که مال از دسترس وی خارج گردد (--' بدل حیلوله) . در پاره‌ای موارد، محرومیّت از ناحیه حکم شارع مقدّس پدید می‌آید مانند آن که فردی انگور دیگری را به شراب (--' شراب) تبدیل کند یا با ادرار در آب پاک، آن را نجس نماید و یا حیوان دیگری را وطی کند (--' آمیزش با حیوان) . نتیجه این محرومیّت، عدم جواز خرید و فروش در صورت نخست، عدم جواز استفاده از آب در امور مشروط به طهارت در مورد دوم و لزوم سر بریدن، سوزاندن و دفن کردن حیوان موطوء در مثال سوم است. 1
2. افسادی که به عمل تعلّق می‌گیرد - خواه عمل عبادی مانند نماز و روزه، یا معاملی همچون بیع - با اخلال به شرایط و ارکان عمل محقّق می‌شود. چنین افسادی با ابطال یکی است (--' ابطال) . گاهی نیز افساد متعلّق به عمل به معنای از بین بردن اجر و پاداش عمل است مانند عجب پس از عمل عبادی که پاداش و ثواب آن را از بین می‌برد 2 (--' عُجب) .
3. افساد، بر محاربه و سلب امنیّت جامعه نیز اطلاق شده است، بدین جهت
________________________________________
591
به فرد محارب، مفسد فی الارض (افساد کننده در زمین) گفته می‌شود (--' محاربه) . (--' اصلاح)
1 - کتاب البیع (امام خمینی) 2 342 - 344.
2 - التنقیح (الطهارة) 5 42.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 590
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه افساد به زیرصفحه افساد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=194#183f19