عملکردها

اسامی سوره سجده

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۲۲:۳۹ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

اسامی سوره سجده : نام‌های دیگر سوره سجده

سوره سجده نام‌های دیگری به شرح ذیل دارد:

1. مضاجع: «مضاجع» جمع «مضجع» به معنای محل استراحت و خواب یا رختخواب است. این واژه در آیه 16 سوره سجده به کار رفته است: «تَتَجَافَی جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ»؛ «پهلوهایشان از خوابگاهها جدا می‏گردد (و) پروردگارشان را از روی بیم و طمع می‏خوانند و از آنچه روزیشان داده‏ایم انفاق می‏کنند».

این آیه درباره کسانی است که برای نماز شب و راز و نیاز از بستر برمی‌خیزند. از آن‌جا که این عمل، خالصانه‌ترین و عاشقانه‌ترین اعمال است که در این آیه بیان شده، واژه «مضاجع» به عنوان نام سوره سجده انتخاب شده است.

2و3. سجده لقمان و الم سجده: این سوره یکی از چهار سوره عزائم و مشتمل بر سجده واجب است. برای فرق گذاشتن میان این سوره که نام غیرمشهور آن «سجده لقمان» یا «الم‌سجده» است و سوره فصلت که نام غیرمشهور آن «سجده» و یا «حم سجده» است، اولی را به دلیل همجواری با سوره لقمان، «سجده لقمان» یا «الم‌سجده» خوانده‌اند، و از سوره فصلت با نام «حم سجده» یاد می‌کنند.

4. الم تنزیل: این سوره با حروف مقطعه «الم» آغاز و با بیان عظمت قرآن به وصف: «تَنزِیلُ الْکِتَابِ لَا رَیْبَ فِیهِ مِن رَّبِّ الْعَالَمِینَ»؛ «نازل شدن این کتاب که هیچ (جای) شک در آن نیست از طرف پروردگار جهانیان است» ادامه یافته است؛ لذا به سوره «الم تنزیل» نامگذاری شده است.

5. جُرُز: «جُرُز» که جمع آن «أجراز» است، به زمین‌های کویری و بی آب و علف یا زمین‌هایی گفته می‌شود که علف‌ها و نباتات روی آن خورده و صاف شده است. واژه «جرز» در آیه 27 این سوره آمده است: «أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّا نَسُوقُ الْمَاء إِلَی الْأَرْضِ الْجُرُزِ فَنُخْرِجُ بِهِ زَرْعًا»؛ «آیا ننگریسته‏اند که ما باران را به سوی زمین بایر می‏رانیم و به وسیله آن کشته‏ای را برمی‏آوریم». به مناسبت اشاره آیه به قدرت الهی در زنده کردن زمین‌های خشک، سوره به نام «جرز» نامیده شد.

منابع

  1. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 373
  2. تاریخ قرآن : صفحه 585
  3. تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 103
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 194

اصطلاح‌نامه

یادداشت دامنه

مصادیق این اصطلاح را از طریق مترادفات (بج) سوره سجده بازیابی کنید.

اعم

اسامی سُوَر

وابسته

سوره سجده ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اسامی سوره سجده به زیرصفحه اسامی سوره سجده/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 194
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 373
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 202
  • تاریخ قرآن : صفحه 585
  • تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 103
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 297
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 144