عملکردها

سوره مزّمّل

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۳۰ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها

توضیح مفهومی

سوره مزّمّل : هفتاد و سومین سوره قرآن

«مزّمّل» از ماده «زمل» به معنای گلیم و جامه به خود پیچیده است. در آیه نخست این سوره، پیامبر (ص) با این تعبیر خطاب شده است. آن هنگام که در آغاز بعثت، مشرکان در «دارالندوه» دعوتش را نپذیرفته و در فکر توطئه علیه او بودند، پیامبر (ص) غمگین و آزرده به خانه رفت و جامه به خود پیچید و خوابید؛ اما سروش الهی این‌گونه او را نوازش داد و او را به برخاستن و عبادت شبانه در برابر سخنان و مخالفت‌های مشرکان و نیز به پذیرش مسئولیت سنگین نبوت فراخواند.

بدین سان، این سوره رسول خدا (ص) را امر می‏کند به این که نماز شب بخواند، تا به این وسیله آماده و مستعد گرفتن مسئولیتی گردد که به زودی به او محول می‏شود، و آن قرآنی است که به وی وحی خواهد شد، و دستورش می‏دهد در برابر سخنان بیهوده‏ای که دشمنان می‏زنند، و شاعر و کاهن یا دیوانه‏اش می‏خوانند صبر کند، و به نحوی پسندیده از آنان کناره‏گیری نماید. در این آیات تهدید و انذاری هم به کفار شده، و حکم صبر را به همه مؤمنین تعمیم داده، در آخر تخفیفی را که برای رسول خدا (ص) و مؤمنین قائل شده ذکر می‏کند.

این سوره از نخستین سوره‏هایی است که در اول بعثت نازل شده. بعضی گفته‏اند دومین یا سومین یا چهارمین سوره‏ای است که بر قلب مقدس نبی اکرم (ص) نازل شده است.

ویژگی‌های سوره مزمل:

1. به عدد اکثرمکتب‌های تفسیری از جمله کوفی بیست آیه و به عدد بصری هفده آیه (از برخی قاریان 18، 19 و 21 آیه هم نقل شده است) ، 285 یا 300 کلمه و 838 یا 853 حرف دارد.

2. در ترتیب نزول، دومین یا سومین یا چهارمین، و در مصحف شریف هفتاد و سومین سوره است.

3. پس از سوره قلم و پیش از سوره مدّثّر در مکه پیش از هجرت نازل شد؛ مگر آیات 10، 11 و 20 که برخی از مفسران، این سه آیه را مدنی دانسته‌اند.

4. از سوره‌های مفصّل و از نوع طوال آن است که بخشی از یک حزب را تشکیل می‌دهد.

5. گفته‌اند شش آیه منسوخ دارد.

محتوای سوره مزمل:

1. دعوت به تلاوت قرآن، خواندن نماز و انفاق در راه خدا؛ 2. بیان سختی‌های روز قیامت برای منکران؛ 3. اشاره‌ای به طغیان و عصیان فرعون و سرنوشت شوم او.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 60
  2. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 486
  3. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (42-44)
  5. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  6. تفسیر نمونه جلد 25 : صفحه 159
  7. شناخت سوره های قرآن : صفحه 480
  8. تاریخ قرآن : صفحه 589

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره مزّمّل» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سوره 073، سوره هفتاد و سوم قرآن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر مخاطبات

اخص

آیه 001 مزمل، آیه 002 مزمل، آیه 004 مزمل، آیه 005 مزمل، آیه 008 مزمل، آیه 015 مزمل، آیه 018 مزمل، آیه 019 مزمل، آیه 020 مزمل

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره مزّمّل به زیرصفحه سوره مزّمّل/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 36
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (4-42)، (42-44)
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 50
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 50
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 76
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 290
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 135، 143
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 373
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 20 : صفحه 60
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 486
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 206، 290، 295
  • تاریخ قرآن : صفحه 589
  • تفسیر نمونه جلد 25 : صفحه 159
  • جواهر القرآن : صفحه 204
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 480
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 315
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 147