عملکردها

سوره غافر

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۲۲:۳۶ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

سوره غافر : چهلمین سوره قرآن

«غافر» از ماده «غفران» به معنای خطاپوش و بخشنده است. غافر یکی از صفات خداوند می‌باشد که در آیه سوم این سوره آمده است: «غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ… »؛ «خداوندی که آمرزنده گناه و پذیرنده توبه است». بدین جهت، سوره غافر نام گرفته است.

این سوره پیرامون بلندپروازی‌های کفار، و مجادلات باطل ایشان به منظور از بین بردن حقی که بر آنان نازل شده، سخن می‏گوید، بدین سبب آیات آن یکی پس از دیگری متعرض جدل‌های آنان، و پاسخ دادن به جدالشان می‏شود، یک جا می‏فرماید: «ما یُجادِلُ فِی آیاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَلا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلادِ»، جای دیگر می‏فرماید: «الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ بِغَیْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ کَبُرَ مَقْتاً»، باز هم می‏فرماید: «أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ یُجادِلُونَ فِی آیاتِ اللَّهِ أَنَّی یُصْرَفُونَ».

و با این تکرار، هیمنه استکبار را از راه به رخ کشیدن عذابی که امم گذشته به جرم تکذیب گرفتار آن شدند می‏شکند، و به همین منظور عذاب‏های خوار کننده‏ای را که خدا به ایشان وعده داده، با ذکر نمونه‏ای از آنچه در آخرت بر سرشان می‏آید خاطر نشان می‏کند.

و سخنان باطل ایشان را با حجت‏هایی که گویای وحدانیت خدا در ربوبیت و الوهیت است، به کلی مردود می‏سازد؛ رسول گرامی خود (ص) را امر به صبر نموده و هم آن جناب و هم همه مؤمنین را وعده نصرت می‏دهد. و نیز آن جناب را امر می‏کند که به کفار اعلام کند تسلیم پروردگار خویش است و دست از پرستش او برنخواهد داشت، تا به کلی از آن جناب مایوس گردند.

گفته شده تمامی آیات این سوره در مکه نازل شده، چون آیات آن به هم اتصال دارند و مضامین آن بر این معنا شهادت می‏دهد. ولی بعضی گفته‏اند پاره‏ای از آیاتش در مدینه نازل شده است.

ویژگی‌های سوره غافر:

1. دارای 85 آیه به عدد کوفی و شامی، 84 آیه به عدد حجازی، 82 آیه به عدد بصری، 1199 یا 1288 کلمه و 4960 یا 5109 حرف است.

2. در ترتیب نزول، شصتمین و در مصحف شریف چهلمین سوره است.

3. بعد از سوره زمر و پیش از سوره فصّلت در مکه و پیش از هجرت نازل و به همین ترتیب نیز در مصحف شریف گردآوری شد.

4. از ابن‌عباس نقل شده که آیات 56 و 57 مدنی است.

5. از نظر کمیت، از سور مثانی و دقیقاً نیم جزء قرآن است.

6. نخستین سوره از سُوَر حوامیم (سوره‌هایی که با حروف مقطعه «حم» آغاز می‌شوند) و بیست و یکمین سوره از سُوَر مقطعات است.

7. گفته شده است دو آیه منسوخ دارد.

مطالب عمده سوره غافر:

1. بیان تقابل دائم حق و باطل، ایمان و کفر و ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها؛ 2. مطالبی درباره توحید و خداشناسی و تدبیر خداوند در جهان خلقت؛ 3. ارائه بخش‌هایی از تاریخ بنی‌اسرائیل؛ موسی (ع) و هارون با فرعون و هامان و نیز داستان مؤمن آل‌فرعون؛ 4. مطالبی از خلقت انسان؛ 5. مطالبی از معاد؛ 6. تشویق به سیر و سیاحت برای عبرت‌آموزی.

نیز ر.ک:اسامی سوره غافر.

منابع

  1. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 302
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 194
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 64
  4. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 43
  5. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41
  6. تاریخ قرآن : صفحه 586
  7. علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  8. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  9. تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 3
  10. شناخت سوره های قرآن : صفحه (332-334)
  11. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 409
  12. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 309

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سوره غافر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حم غافر، حم مؤمن، سوره 040، سوره چهلم قرآن، سوره حم المؤمن، سوره حم اولی، سوره حم غافر، سوره حم مؤمن، سوره طَول، سوره مؤمن

اعم

سوره های قرآن، سُوَر حوامیم

اخص

آیه 001 غافر، آیه 003 غافر، آیه 004 غافر، آیه 005 غافر، آیه 006 غافر، آیه 007 غافر، آیه 012 غافر، آیه 013 غافر، آیه 014 غافر، آیه 015 غافر، آیه 016 غافر، آیه 017 غافر، آیه 018 غافر، آیه 019 غافر، آیه 020 غافر، آیه 021 غافر، آیه 024 غافر، آیه 028 غافر، آیه 031 غافر، آیه 032 غافر، آیه 035 غافر، آیه 036 غافر، آیه 037 غافر، آیه 038 غافر، آیه 039 غافر، آیه 040 غافر، آیه 041 غافر، آیه 045 غافر، آیه 047 غافر، آیه 051 غافر، آیه 055 غافر، آیه 056 غافر، آیه 057 غافر، آیه 058 غافر، آیه 060 غافر، آیه 062 غافر، آیه 065 غافر، آیه 066 غافر، آیه 069 غافر، آیه 070 غافر، آیه 075 غافر، آیه 078 غافر، آیه 079 غافر، آیه 080 غافر، آیه 081 غافر، آیه 084 غافر، آیه 10 غافر

وابسته

اسامی سوره غافر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره غافر به زیرصفحه سوره غافر/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با سوره ها : صفحه 22
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 41، 43، 64، 194
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 281
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 211
  • المیزان فی تفسیر القرآن جلد 17 : صفحه 302
  • بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 309، 409
  • تاریخ جمع قرآن : صفحه 203، 284، 294
  • تاریخ قرآن : صفحه 586
  • تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 3
  • جواهر القرآن : صفحه 129
  • شناخت سوره های قرآن : صفحه 332، 333، 334
  • علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
  • علوم القرآن : صفحه 405
  • پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 144