عملکردها

تفاسیر قرن سوم قمری

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۳ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۵:۳۰ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

تفاسیر مهم شیعه در قرن سوم هجری عبارتند از:

1. ~تفسیر بطائنی~ تألیف حسن بن علی بن ابی حمزه کوفی بطائنی (م حدود 200ق) که روایی است و در کتاب‌های تفسیری امامیه از آن نقل شده است.

2. ~تفسیر واقدی~ اثر ابوعبدالله محمد بن عمر واقد اسلمی (م 207 ق) . زرکلی در ~اعلام~، تفسیر خطی وی را معرفی کرده است.

3. ~معانی القرآن~ (تفسیر فرّاء) نوشته ابوزکریا یحیی بن زیاد دیلمی کوفی معروف به فرّاء (م 207 ق) . از این تفسیر در ~تفسیر فرات‌کوفی~ نام برده شده است.

4. ~تفسیر یونس~ تألیف ابومحمد یونس. علی بن ابراهیم قمی از آن بسیار نقل می‌کند.

5. تفسیر ابن‌ابی‌عمیر، ابواحمد محمد بن ابی عمیر زیاد بن عیسی (م 217 ق) که تفسیرهای روایی مانند ~نورالثقلین~ از آن نقل کرده‌اند.

6. تفسیر ~التنزیل والتحریف~ اثر ابوعبدالله احمد بن محمد معروف به سیاری. نسخه نفیسی از این تفسیر در کتابخانه شیخ محمد سماوی موجود بوده و شیخ سلیمان حلی از این تفسیر به نام ~التنزیل و التحریف~ یاد کرده است.

7. ~تفسیر ابن‌فضال صغیر~، تألیف حسن بن علی بن فضال کوفی (م 224 ق) ، در کتاب‌های معتبر شیعه مانند ~تفسیر فرات کوفی~ از این تفسیر فراوان نقل شده است.

8. ~نوادر علم‌القرآن~ اثر شیخ ابوالحسن محمد ابن احمد بن محمد، معروف به حارثی، از محدثان و مفسران امامیه. شیخ طوسی در ~الفهرست~ آن را ضبط کرده است.

9. تفسیر محمد بن عباس، نوشته شیخ محمد در منابع تفسیری شیعه از آن یاد شده است.

10. ~تفسیرالقرآن‌العظیم~ تألیف ابومحمد سهل بن عبدالله بن یونس بن عیسی بن عبدالله تستری (م 273 تا 283 ق) ، که قدیم‌ترین تفسیر عرفانی شیعه به شمار می‌آید.

از تفسیرهای اهل‌سنت نیز می‌توان به دو نمونه اشاره کرد:

1. ~تفسیر القرآن‌العظیم~ عبدالرزاق بن همام صنعانی (م 211 ق) .

2. ~تفسیر کتاب الله العزیز~ تألیف هود بن محکَّم هُوّاری (م 280 ق) .

نیز ر.ک:مفسران قرن سوم.

منابع

  1. دائرة المعارف تشیع جلد 4 : صفحه 183
  2. طبقات مفسران شیعه جلد 1 : صفحه (451-555)
  3. مفسران شیعه : صفحه 89

اصطلاح‌نامه

اعم

تفاسیر قرآن

منابع

  • تاریخ تفسیر : صفحه 22
  • دائرة المعارف تشیع جلد 4 : صفحه 183
  • طبقات مفسران شیعه جلد 1 : صفحه (451-555)
  • مفسران شیعه : صفحه 89