نمایش مبدأ برای اِجزا در اصول

{{درختواره}}
== توضیح مفهومی ==

'''اِجزا در اصول''' : اکتفا به امتثال اصل عملی از امتثال امر واقعی، بعد از رفع جهل و کشف خلاف

اِجزا در اصول، از اقسام اجزای مأمورٌبه امر ظاهری و مقابل اجزا در امارات می‌باشد. در ذیل این عنوان، این بحث مطرح است که اگر مأموربه، بر اساس اصل عملی انجام یابد، سپس جهل مکلف بر طرف شده و مخالفت مؤدای آن اصل عملی با امر واقعی اولی آشکار گردد، آیا مأموربه انجام شده به جای مأموربه امر واقعی می‌نشیند و از آن کفایت می‌نماید یا خیر.

برای مثال، در موردی که مکلف شک در نجاست لباس خود دارد و با اجرای استصحاب طهارت یا قاعده طهارت، به طهارت ظاهری آن حکم کرده و نماز را با آن لباس به جا می‌آورد، سپس متوجه مخالفت مؤدای امر ظاهری با واقع می‌شود، این سؤال مطرح می‌گردد که آیا مأموربه انجام یافته، از مأموربه واقعی کفایت می‌کند، یا اینکه مکلف باید نماز خود را با لباس دیگر اعاده یا قضا نماید.

بین اصولیون نسبت به اجزا یا عدم اجزای در اصول، اختلاف نظر وجود دارد:

صاحب ' کفایه ' به اجزا اعتقاد دارد؛ به این بیان که: اصول عملی، ناظر به ادله واقعی اولی بوده و نسبت به آنها جنبه تفسیر و توضیح دارد؛ بنابراین، اگرچه ظاهر دلیل واقعی این است که طهارت واقعی، شرط نماز است، ولی دلیل حاکم و مفسر ' کل شیء طاهر '، بیان می‌کند که شرط نماز، خصوص طهارت واقعی نیست، بلکه شامل طهارت ظاهری و واقعی است؛ در نتیجه نمازی که با اجرای استصحاب طهارت یا قاعده طهارت خوانده شده، صحیح است.

' محقق بروجردی ' نیز در این مورد به اجزا قائل شده و دلیل آن را چنین بیان نموده که ظهور عرفی از امر ظاهری مولی نسبت به مأموربه ظاهری این است که در صورت کشف خلاف آن نیز مجزی است.

بعضی از اصولیون به عدم اجزا معتقد شده‌اند؛ به این بیان که: حکومت اصول، همانند حکومت ادله امارات، حکومت ظاهری است؛ یعنی مفاد توسعه و تضییق، در عالم اثبات فقط تا هنگامی است که کشف خلاف نشده باشد، اما وقتی که جهل بر طرف گردید و حکم واقعی، کشف شد، معلوم می‌شود که از ابتدا طهارتی وجود نداشته است.

نکته:

برخی از اصولی‌ها اعتقاد دارند اصول عملی شرعی، مانند: قاعده طهارت، قاعده حلیت، قاعده برائت شرعی و قاعده استصحاب، همگی در بحث اجزا داخل می‌باشد؛ یعنی می‌توان این سؤال را نسبت به آنها مطرح کرد که آیا عملی که طبق آنها انجام گرفته در صورت کشف خلاف، مجزی است یا نه.

اما اصول عملی عقلی، مانند: ‌ برائت عقلی و اصالت اشتغال، از بحث اجزا خارج است و در مورد اصل عملی تخییر، گفته شده در مواردی که دوران بین وجوب و حرمت باشد از بحث اجزا خارج است، اما در مواردی که دوران محذورین بین مانعیت و جزئیت باشد و عمل قابلیت تکرار نداشته باشد، در بحث اجزا داخل است.
{{پانوشت}}
=== منابع ===
#ایضاح الکفایة جلد 2 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5152/5152_2.htm#138 138]
#نهایة الافکار جلد 2,1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_2,1.htm#247 247]
#منهاج الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5742/5742_1.htm#242 242]
#الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1199/index.htm#117 117]
#بحوث فی الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1191/1191_1.htm#119 119]
#مقالات اصولی : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1175/index.htm#82 (82-84)]
#انوار الاصول جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#322 (322-338)]
#اصول الفقه جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#238 238]
#فوائد الاصول جلد 2,1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2,1.htm#246 246]
#اجود التقریرات جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#197 (197-198)]
# جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_1.htm#388 (388-389)]
# جلد 1 : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_1.htm#373 373]
#اصطلاحات الاصول : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#21 (21-22)]
#[http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/12733 فرهنگ نامه اصول فقه]
== اصطلاح‌نامه ==
=== اعم ===
:[[اعم::اِجزای مأمورٌ به امر ظاهری]]
=== اخص ===
:[[اخص::اِجزا در اصول با کشف خلاف ظنی]]، [[اخص::اِجزا در اصول با کشف خلاف قطعی]]، [[اخص::اِجزا در اصول شرعی]]، [[اخص::اِجزا در اصول عقلی]]
=== وابسته ===
:[[وابسته::اصول عملی ( اصول فقه )]]، [[وابسته::اِجزا در امارات]]
{{نمایه}}
== منابع ==
*[[منبع:: جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_1.htm#373 373]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1171/1171_1.htm#388 (388-389)]
*[[منبع::اجود التقریرات جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#197 (197-198)]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1157/1157_1.htm#198 198]
*[[منبع::اصطلاحات الاصول]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/888/index.htm#21 (21-22)]
*[[منبع::اصول الفقه جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1159/1159_1.htm#238 238]
*[[منبع::الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1173/1173_1.htm#94 94]
*[[منبع::الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1199/index.htm#117 117]
*[[منبع::المحصول فی علم الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#436 436]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#440 440]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1179/1179_1.htm#445 445]
*[[منبع::انوار الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1165/1165_1.htm#322 (322-338)]
*[[منبع::ایضاح الکفایة جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5152/5152_2.htm#138 138]
*[[منبع::بحوث فی الاصول جلد -1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1191/1191_-1.htm#125 125]
*[[منبع::بحوث فی الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1191/1191_1.htm#119 119]
*[[منبع::تسدید الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#187 187]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#194 194]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/887/887_1.htm#212 212]
*[[منبع::تهذیب الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1153/1153_1.htm#191 191]
*[[منبع::سیری کامل در اصول فقه جلد 4]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5758/5758_4.htm#382 (382-400)]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_1.htm#246 246]
*[[منبع::فوائد الاصول جلد 2,1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1162/1162_2,1.htm#246 246]
*[[منبع::محاضرات فی اصول الفقه جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_2.htm#250 250]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_2.htm#254 254]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1158/1158_2.htm#292 292]
*[[منبع::مقالات اصولی]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1175/index.htm#82 (82-84)]
*[[منبع::مقالات الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/864/864_1.htm#280 280]
*[[منبع::منتقی الاصول جلد 2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_2.htm#47 47]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/884/884_2.htm#64 64]
*[[منبع::منهاج الاصول جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/5742/5742_1.htm#242 242]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1.htm#246 246]، [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1.htm#251 251]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 1,2]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_1,2.htm#247 247]
*[[منبع::نهایة الافکار جلد 2,1]] : ''صفحه'' [http://islamicdoc.org/Multimedia/fbook/1154/1154_2,1.htm#247 247]
[[رده:اِجزا در اصول]]
[[کد::11796| ]]