حجیت قیاس منصوص العلة
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حجیت قیاس منصوص العلة : صحّت استناد به قیاس منصوص العله در استنباط حکم شرعی
حجیت قیاس منصوص العلة، به معنای صحت تمسک به آن، به منظور سرایت دادن حکم از اصل به فرع ـ استنباط حکم شرعی فرع ـ است، که لازمه آن، منجّزیت ـ در صورت اصابت به واقع ـ و معذّریت ـ در صورت عدم اصابت به واقع ـ است.
عالمان شیعه درباره حجیت این قیاس اختلاف دارند؛ بعضی مطلقا آن را حجت ندانسته و برخی دیگر آن را مطلقا حجت می‌دانند. گروهی نیز در صورتی آن را حجت دانسته‌اند که دلیل خارجی بر عمومیت علت دلالت کند. [۱]
میان علمای سنی نیز در این که آیا حجیت قیاس منصوص العلة به خاطر حجیت قیاس است یا حجیت ظواهر، اختلاف وجود دارد؛ برخی بر این اعتقادند که در فرض ذکر علت حکم در قیاس، سرایت حکم به موارد دیگر به خاطر عموم لفظی (عموم تعلیل) است نه قیاس؛ اما گروهی دیگر بر این باورند که تنها از طریق تعبد به قیاس می‌توان حکم آن را به موارد دیگر سرایت داد و جمعی هم به تفصیل معتقد شده‌اند [۲] .
بیشتر علمای شیعه به حجیت قیاس منصوص العله اعتقاد دارند و برخی از آنها حجیت آن را از باب حجیت ظواهر می‌دانند نه از باب عمل به قیاس [۳] .
نیز ر.ک:قیاس منصوص العلة.
پانوشت
منابع
- مفاتیح الاصول : صفحه 674
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 298
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت قیاس منصوص العلة به زیرصفحه حجیت قیاس منصوص العلة/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصول الاستنباط : صفحه 330
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 170، 182
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 312
- الفوائد الحائریة : صفحه 148، 451
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 117
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 236، 237
- معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 227، 228
- مفاتیح الاصول : صفحه 674
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 298