اجماع قطعی ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اجماع قطعی ( اصول فقه ) : اجماع مفید یقین به حکم شرعی، یا اجماع قطعی التحقّق
اجماع قطعی، مقابل اجماع ظنی بوده و معانی متفاوتی از آن در کتاب‌های اصولی شیعه و سنی ارائه شده است، همانند:
1. اجماعی را که از آن یقین به حکم شرعی حاصل شود، قطعی می‌نامند و این اصطلاح شامل اجماع محصل، که برای تحصیل کننده آن قطع آور است، و نیز اجماع منقول به تواتر می‌گردد. هم چنین این اجماع مقابل اجماع منقول به خبر واحد قرار دارد که ـ بنا بر حجیت خبر واحد ـ اجماع ظنی است.
2. بعضی از اصولیون اهل سنت، اجماع مدرکی را دو گونه دانسته‌اند:
أ. اجماع قطعی؛ یعنی اجماعی که بالفعل محقق شده و مستند به نص شرعی معتبر است و مجال بحث در آن وجود ندارد؛
ب. اجماع ظنی؛ یعنی اجماعی که تحقق آن معلوم نیست.
3. برخی از اهل سنت، اجماع صریح - اجماعی که مجتهدان هر عصر، رأی خود را به صراحت درباره واقعه‌ای اظهار نمایند - را قطعی الدلالة می‌دانند و بعضی از آنها منکر آن را کافر می‌شمارند؛ اما اجماع سکوتی را غیر قطعی و مظنون می‌دانند، زیرا رأی جماعتی از مسلمانان است، نه همه آنها.
منابع
- اصول الفقه جلد 3 : صفحه 213
- الفوائد الحائریة : صفحه 119
- علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی : صفحه 52
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 54
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 50
- اصول الفقه : صفحه (326-332)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اجماع قطعی ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: