تقابل اطلاق و تقیید

توضیح مفهومی

تقابل اطلاق و تقیید : تنافی میان اطلاق و تقیید یک دلیل

تقابل اطلاق و تقیید، به معنای تنافی میان اطلاق و تقیید یک دلیل و محال بودن اجتماع آن دو در یک موضوع، یک زمان و یک لحاظ است.

از دیرباز علمای اصول در این که تقابل اطلاق و تقیید از نوع کدام یک از اقسام تقابل است، اختلاف داشته‌اند؛ تا زمان ' سلطان العلما ' مشهور علما معتقد بودند تقابل میان آن دو، تقابل تضاد است، زیرا اطلاق و تقیید دو امر وجودی است که اجتماعشان در یک موضوع، در یک زمان و در یک جهت محال، ولی ارتفاعشان ممکن می‌باشد. و برخی از عالمان معاصر نیز این نظر را پذیرفته‌اند.

برخی معتقدند تقابل میان آن دو از نوع تناقض یا همان تقابل سلب و ایجاب است؛ به این بیان که اطلاق، امر سلبی و تقیید، امر ایجابی است که اجتماع و ارتفاع هر دو محال است.

طبق این دو نظریه، هر کلامی که قید نداشته باشد، اطلاق دارد.

اما از زمان ' سلطان العلما ' تاکنون، مشهور علما اعتقاد دارند میان آن دو، تقابل عدم و ملکه است؛ به این بیان که تقیید، ملکه و امر وجودی (قید داشتن) و اطلاق، عدم ملکه (عدم تقیید) است.

بر اساس این دیدگاه، اطلاق این گونه تعریف می‌شود: ' الاطلاق عدم التقیید فیما من شأنه ان یقید او یمکن ان یقید '. به این ترتیب، اطلاق و تقیید در امکان و استحاله متلازم‌اند؛ یعنی هر جا تقیید ممکن بود، اطلاق هم ممکن است و هر جا تقیید ممنوع باشد، اطلاق هم ممنوع خواهد بود.

منابع

1. سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه 614
2. دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 237
3. دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 90
4. بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 217
5. اصول الفقه جلد 1 : صفحه 168
6. جلد 2 : صفحه 580
7. اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 520
8. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

اطلاق و تقیید

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تقابل اطلاق و تقیید به زیرصفحه تقابل اطلاق و تقیید/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• جلد 2 : صفحه 580
• اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 104، 520
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 77، 168
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 402، 403، 404، 406
• المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 363
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 591
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 217
• بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 410، 427
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 137، 298، 559
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 524
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 30
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 237
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 90
• سیری کامل در اصول فقه جلد 8 : صفحه 614
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 565
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 172، 173، 174، 175، 178، 218
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 364
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 354
• منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 430
• منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 421
• نهایة الاصول : صفحه 371