تعارض عام و مفهوم
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تعارض عام و مفهوم : تنافی مدلول دلیل عام با مفهوم دلیل دیگر
تعارض عام و مفهوم، از اقسام تعارض ادله لفظی و به معنای تنافی میان منطوق دلیل عام و مفهوم دلیل دیگر ـ چه مفهوم مخالف و چه موافق ـ است؛ یعنی امر دایر است بین تخصیص عموم و بین الغای مفهوم، مانند: تعارض ' اضرب کل احد ' که عام است، با مفهوم موافق جمله ' لا تقل لهما اف ' که حرمت زدن والدین است؛ در این جا امر دایر است بین تخصیص ' اضرب کل احد؛ همه را به جز پدر و مادر بزن ' و بین الغای حرمت ضرب والدین.
میان اصولیون اختلاف است که در تعارض عام و مفهوم، تخصیص عام مقدم است، یا الغای مفهوم؛ برخی، عام را بر مفهوم مقدم می‌دارند، چون دلالت عام بر عموم، ذاتی و اصلی است، ولی دلالت لفظ بر مفهوم، تبعی است. اما برخی دیگر، مفهوم را بر عام مقدم می‌دارند، به خصوص اگر مفهوم موافق باشد. برخی همانند مرحوم صاحب ' فصول ' نیز در این مسئله، به تفصیل اعتقاد دارند.
منابع
- کفایة الاصول : صفحه 272
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 212
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 383
- فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 556
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 292
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تعارض عام و مفهوم» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض عام و مفهوم به زیرصفحه تعارض عام و مفهوم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 498
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 212
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 553، 554
- بحوث فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 383
- فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 556
- فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 556
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 560
- فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 556
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 173
- کفایة الاصول : صفحه 272
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 292، 293، 295، 296
- منتقی الاصول جلد 3 : صفحه 381