ندا ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ندا ( علوم قرآنی ) : توجه دادنِ مخاطب به سخن
«ندا» به معنای فراخواندن، بانگ زدن و صدا زدن کسی است، و در اصطلاح به توجه‌دادن مخاطب به سخن و آگاه کردن او برای گوش دادن به چیزی که گوینده، آهنگ گفتن آن را دارد می‌گویند.
ندا از اقسام انشا است، و مشهورترین حروف ندا «یا» است. ندا بیشتر اوقات با امر و نهی همراه است؛ مانند: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّکُمُ...» (بقره// 21) و «... یَا عِبَادِ فَاتَّقُونِ» (زمر// 16) .
گاهی همراه جمله خبریه می‌آید؛ مانند: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ...» (حج// 73) .
گاهی نیز همراه استفهام است؛ مانند: «... یَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا یَسْمَعُ وَلَا یُبْصِرُ...» (مریم// 42) .
گاهی صورت ندا مجازاً برای غیر ندا می‌آید؛ مانند:
1. تحذیر و اِغرا در «... نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْیَاهَا» (شمس// 13) .
2. اختصاص در «... رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَکَاتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ...» (هود// 73) .
3. تعجب در «یَا حَسْرَةً عَلَی الْعِبَادِ...» (یس// 30) .
4. تحسّر در «... یَا لَیْتَنِی کُنتُ تُرَابًا» (نبأ// 40) .
نکته: در تحذیر و اختصاص، حرف ندا وجود ندارد؛ ولی در معنا ندا هست.
نیز ر.ک:ادات ندا.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 281
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 2 : صفحه 2221
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 219
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 323
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ندا ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه ندا ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.