مؤاربه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مؤاربه : به کار بردن کلام قابل تحریف و تصحیف، هنگام نیاز به انکار
«مؤاربه» به معنای مغلوب‌کردن، فریب‌دادن، با همدیگر زیرکی کردن و مکر و فریب کردن با هم است.
«مؤاربه» از انواع اسلوب بدیعی است و در اصطلاح بدیع آن است که متکلم سخنی بگوید و بداند در برابر گفتار او منکری باشد و با حذاقت هرچه تمام‌تر طریقی برای فرار از انکار منکر بیابد، یا آن که در کلمه‌ای از کلمات، تحریفی روا دارد یا تصحیفی به کار برد یا در سیاق عبارت کاهش یا افزونی کند.
استعمال کلماتی موهن که بتوان با تصحیف و تغییر برخی از کلمات، رفع اعتراض کرد نیز «مؤاربه» است.
ابن‌ابی‌الإصبع کلام فرزند بزرگ حضرت یعقوب (ع) در آیه ذیل را از باب مؤاربه می‌داند: «ارْجِعُواْ إِلَی أَبِیکُمْ فَقُولُواْ یَا أَبَانَا إِنَّ ابْنَکَ سَرَقَ»؛ «به سوی پدرتان بازگردید و بگویید پدرجان! پسرت دزدی کرد» (یوسف// 81).
برخی از علما به منظور درست شدن کلام، کلمه «سَرَقَ» را «سُرِّقَ» به تشدید راء و صیغه مجهول قرائت کرده‌اند؛ به معنای این‌که سرقت به برادر یوسف نسبت داده شد؛ در حالی که مرتکب سرقت نشده بود. و به این طریق، کلام فرزند یعقوب (ع) را بر وجه صحیح حمل کرده‌اند.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 328
- دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 2 : صفحه 2168
- محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 964
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مؤاربه به زیرصفحه مؤاربه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.