انسجام
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
انسجام : سلامت و روانی ترکیب الفاظ؛ از اسلوب‌های بدیعی قرآن
«انسجام» در لغت به معنای ریخته شدن و روان شدن، و در اصطلاح، کلامی است که پیچیدگی ندارد و مانند آب جاری در قالبی آسان و الفاظی نغز و ترکیبی سالم سرازیر می‌شود؛ به طوری که سخن (نثر یا شعر) در جان‌ها و دل‌ها اثرگذار باشد و چنین تأثیری در شکل دیگر یافت نشود.
یکی از اسلوب‌های بدیعی قرآن، انسجام آیات شریفه آن است. انسجام که غالباً خود به خود و ناخودآگاه پدید می‌آید، بر دو قسم است:
1. انسجامی که همراه بدیع غیرعمدی است؛ مانند: «قَالَ إِنَّمَا أَشْکُو بَثِّی وَحُزْنِی إِلَی اللّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ»؛ «گفت من شکایت غم و اندوه خود را پیش خدا میبرم و از (عنایت) خدا چیزی میدانم که شما نمیدانید» (یوسف// 86) .
2. انسجامی که بدون بدیع است؛ مانند: «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ»؛ «گذشت پیشه کن و به (کار) پسندیده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب» (اعراف// 199).
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 296
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 284
- در قلمرو بلاغت : صفحه 725
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه انسجام به زیرصفحه انسجام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.