امر (انشا)
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
امر (انشا) : واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور
«امر» به معنای دستور و فرمان است، و در اصطلاح بر طلب و درخواست انجام کار دلالت دارد و از اقسام انشا است. امر از نظر علم اصول فقه، ظهور در وجوب داشته، ساختمان نحوی آن، صیغه «افعل» و «لیفعل» است که لزوم انجام کار (وجوب) از آن فهمیده می‌شود؛ مانند:
1. «وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ»؛ «و نماز را بر پا دارید» (بقره// 43) .
2. «فَلْیُصَلُّواْ مَعَکَ»؛ «باید بیایند و با تو نماز گزارند» (نساء// 102) .
موارد کاربرد صیغه امر:
1. استحباب: «وَإِذَا قُرِیءَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»؛ «و چون قرآن خوانده شود گوش بدان فرا دارید و خاموش مانید امید که بر شما رحمت آید» (اعراف// 204) .
2. اباحه (جواز) : «وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُواْ»؛ «و چون از احرام بیرون آمدید (میتوانید) شکار کنید» (مائده// 2) .
3. تهدید: «اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ»؛ «هر چه میخواهید بکنید» (فصلت// 40) .
گاهی صیغه امر برای دعا، اهانت، تعجیز، امتنان و غیر این‌ها نیز می‌آید.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (276-278)
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه امر (انشا) به زیرصفحه امر (انشا)/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.