خطاب مفرد به لفظ جمع

توضیح مفهومی

خطاب مفرد به لفظ جمع : خطاب کردن شیء واحد به لفظ جمع

قرآن در برخی موارد با آوردن لفظ جمع، مفردی را در نظر گرفته است؛ مانند:

1. «یَا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا… فَذَرْهُمْ فِی غَمْرَتِهِمْ حَتَّی حِینٍ»؛ «‌ای پیامبران از چیزهای پاکیزه بخورید و کار شایسته کنید… پس آنها را در ورطه گمراهی‏شان تا چندی واگذار» (مؤمنون//51-54) .

خطاب آیات، به صیغه جمع، و مخاطب پیامبر خدا (ص) است؛ زیرا هیچ پیامبری هم‌زمان با آن حضرت و پس از وی نبوده است؛ بنابراین، خطاب «یا أیّها الرسل» به معنای «یا أیّها الرسول» است.

2. «وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَیْرٌ لِّلصَّابِرینَ» (نحل// 126) که با صیغه جمع، خطاب به پیامبر اسلام (ص) است؛ به دلیل آیه بعد که می‌فرماید: «وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلاَّ بِاللّهِ… ».

3. «حَتَّی إِذَا جَاء أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ»؛ «تا آنگاه که مرگ یکی از ایشان فرا رسد می‏گوید پروردگارا مرا بازگردانید‌» (مؤمنون// 99) ، که «رَبِّ ارْجِعُونِ» به معنای: «رَبِّ ارْجِعْنِی» است.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 234
2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (111-112)
3. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 109

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خطاب مفرد به لفظ جمع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

خطاب واحد به لفظ جمع

اعم

خطاب مفرد

وابسته

خطاب مفرد به لفظ تثنیه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خطاب مفرد به لفظ جمع به زیرصفحه خطاب مفرد به لفظ جمع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 3 : صفحه 111
• اسباب النزول جلد 2 : صفحه 252
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه (111-112)
• الاعلام, قاموس التراجم لأشهر الرجال و النساءمن العرب و المستعربین و المستشرقین : صفحه 368
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 2 : صفحه 234
• البرهان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه (252-257)
• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 109
• قرآن ثقل اکبر : صفحه 368