طرد و عکس ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
طرد و عکس ( علوم قرآنی ) : تقریر مفهوم هر یک از دو کلام با منطوق کلام دیگر
«طرد و عکس» از انواع اسلوب بدیعی قرآن است که آن را از اقسام اطناب به زیادت نیز شمرده‌اند و عبارت است از آوردن دو کلام به صورتی که منطوق هر یک، مفهوم دیگری را تقریر کند؛ مانند:
«لِیَسْتَأْذِنکُمُ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ وَالَّذِینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنکُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُم مِّنَ الظَّهِیرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاء ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّکُمْ لَیْسَ عَلَیْکُمْ وَلَا عَلَیْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکُم بَعْضُکُمْ عَلَی بَعْضٍ»؛ «قطعا باید غلام و کنیزهای شما و کسانی از شما که به (سن) بلوغ نرسیدهاند سه بار در شبانه روز از شما کسب اجازه کنند پیش از نماز بامداد و نیمروز که جامههای خود را بیرون میآورید و پس از نماز شامگاهان (این) سه هنگام برهنگی شماست نه بر شما و نه بر آنان گناهی نیست که غیر از این (سه هنگام) گرد یکدیگر بچرخید (و با هم معاشرت نمایید)» (نور// 58) .
در آیه شریفه، ظاهر جملات اول بر وجوب اجازه‌گرفتن در اوقات مخصوص دلالت دارد و می‌فهماند در غیر آن اوقات نیازی به اجازه‌گرفتن نیست، و ظاهر جملات پایانی تصریح می‌کند در غیر اوقات مخصوص نیازی به اجازه گرفتن نیست و می‌فهماند در اوقات مخصوص باید اجازه گرفت.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 284
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 251
- قرآن ثقل اکبر : صفحه 267
- محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 547
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه طرد و عکس ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه طرد و عکس ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.