سوره لقمان
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره لقمان : سی و یکمین سوره قرآن
نام لقمان حکیم دو بار در این سوره آمده و در آیات 12 تا 20 موعظه‌های حکیمانه او به پسرش را بیان کرده است و همین امر سبب نامگذاری آن به 'لقمان' است. در مجموع، این سوره پیام توحید، حکمت، معرفت و معاد را بیان، و فطرت بشر را مورد خطاب قرار می‌هد.
غرض این سوره دعوت به توحید و ایقان و ایمان به معاد، و عمل به کلیات شرایع دین است. از ابتدای سوره پیداست که در باره بعضی از مشرکان نازل شده، که مردم را از راه خدا و شنیدن قرآن، به وسیله تبلیغاتی دروغ جلوگیری نموده، میخواستند مساله خدا و دین را از یاد مردم ببرند. روایت وارده در تفسیر آیه: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ...» نیز همین را تایید می‌کند. پس این سوره نازل شد تا اصول عقاید و کلیات شرایع حق را بیان نماید، و در برابر احادیث سرگرم کننده آنان، مقداری از داستان لقمان و مواعظش را ایراد کرده است.
گفته شده: این سوره در مکه نازل شده؛ و یکی از آیات برجسته آن آیه: «ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّ ما یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْباطِلُ...» است.
ویژگی‌های سوره لقمان:
1. دارای 34 آیه به عدد حجازی و 33 آیه به عدد دیگر مکتب‌های تفسیری (عدد اخیر مشهور و صحیح‌تر است) ، 542 یا 548 کلمه و 2110 یا 2171 حرف است.
2. در ترتیب نزول، پنجاه و هفتمین و در ترتیب قرآن کریم سی و یکمین سوره است.
3. پس از سوره صافات و پیش از سوره سبأ در مکه نازل شد؛ مگر آیات 27 و 29 که مدنی است.
4. از نظر کمّیت، از سوره‌های مثانی و مقداری کمتر از یک حزب قرآن است.
5. هفدهمین سوره‌ای است که با حروف مقطعه آغاز شد.
6. گفته‌اند آیه 23 آن نسخ شده است.
مطالب سوره لقمان:
1. عظمت و هدایتگری قرآن برای مؤمنان؛ 2. نشانه‌های خدا در آفرینش؛ 3. سخنان حکیمانه لقمان؛ 4. معاد و احوال قیامت.
منابع
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 452
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 209
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- تاریخ قرآن : صفحه 585
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-43)
- تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 5
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 293
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 370
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سوره لقمان» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- آیه 006 لقمان ( علوم قرآنی )، آیه 013 لقمان، آیه 014 لقمان، آیه 015 لقمان، آیه 016 لقمان، آیه 019 لقمان، آیه 025 لقمان ( علوم قرآنی )، آیه 027 لقمان، آیه 031 لقمان، آیه 034 لقمان، آیه028 لقمان
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سوره لقمان به زیرصفحه سوره لقمان/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها : صفحه 18
- اسلام و هنر : صفحه 202
- اعجاز قرآن و بلاغت محمد صلی الله علیه و آله : صفحه 585
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه (41-43)
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 36
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 36
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 276
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 193
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 249
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 136، 203
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 243، 360
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 16 : صفحه 209
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 370
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 202
- تاریخ قرآن : صفحه 585
- تفسیر نمونه جلد 17 : صفحه 5
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 452
- جواهر القرآن : صفحه 121، 189
- شناخت سوره های قرآن : صفحه 293
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 316
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 13 : صفحه 346
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 144