آیه متضمن شانزده حرف میم

توضیح مفهومی

آیه متضمن شانزده حرف میم : آیه 48 هود، دارای 16 بار تکرار حرف میم

به آیه 48 سوره هود «آیه متضمن شانزده حرف میم» می‌گویند: «قِیلَ یا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَکاتٍ عَلَیْکَ وَ عَلی‏ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَکَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ یَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِیمٌ»؛ « (به نوح) گفته شد: ‌ای نوح! با سلامت و برکت از ناحیه ما بر تو و بر تمام امتهایی که با تواند، فرود آی، و امتهایی نیز هستند که ما آنها را از نعمتها بهره‏مند می‏سازیم سپس عذاب دردناکی از سوی ما به آنها می‏رسد».

این آیه در باره نوح و سرگذشت عبرت‏انگیزش است که در آن اشاره به فرود آمدن نوح از کشتی و تجدید حیات و زندگی عادی بر روی زمین شده است. کلمه «امم» جمع «امت» است، و این تعبیر می‏رساند که همراه نوح امتهایی بودند، این عبارت ممکن است به خاطر آن باشد که افرادی که با نوح بودند هر یک سرچشمه پیدایش قبیله و امتی گشتند، و یا اینکه واقعا آنها که با نوح بودند هر گروهی از قوم و قبیله‏ای بودند که مجموعا امتهایی تشکیل می‏دادند.

این احتمال نیز وجود دارد که «امم» اصناف حیوانی را که با نوح بودند نیز شامل گردد، زیرا در قرآن مجید کلمه «امت» بر آنها نیز اطلاق شده است، چنان که در سوره انعام آیه 38 می‏خوانیم: «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ»؛ «هیچ جنبنده‏ای در روی زمین و هیچ پرنده‏ای که با دو بال خود پرواز می‏کند وجود ندارد مگر اینکه آنها نیز امتهایی مثل شما هستند». بنابراین همانگونه که نوح و یارانش به لطف بی‏پایان پروردگار در برابر آن همه مشکلات زندگی بعد از طوفان در سلامت و برکت زیستند، انواع جاندارانی که با نوح از کشتی پیاده شدند و گام به روی زمین گذاشتند، نیز این سلامت و مصونیت را به لطف الهی داشتند. سپس اضافه میکند با این همه باز در آینده از نسل همین مؤمنان، امتهایی به وجود می‏آیند که انواع نعمتها را به آنها می‏بخشیم، ولی آنها در غرور و غفلت فرو می‏روند سپس عذاب دردناک ما به آنها می‏رسد.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 255
2. تفسیر نمونه جلد 9 : صفحه 122
3. التبیان فی تفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 497
4. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 5 : صفحه 255
5. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 10 : صفحه 239
6. التفسیر الکبیر جلد 18 : صفحه 360
7. تفسیر نور الثقلین جلد 2 : صفحه 370

اصطلاح‌نامه

اعم

آیات متضمن حرف میم

وابسته

آیه متضمن سی وسه حرف میم

منابع

• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 255
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 255
• التبیان فی تفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 497
• التفسیر الکبیر جلد 18 : صفحه 360
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 10 : صفحه 239
• تفسیر نمونه جلد 9 : صفحه 122
• تفسیر نور الثقلین جلد 2 : صفحه 370
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 5 : صفحه 255