اصل وارد
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اصل وارد : اصل عملیِ رافعِ اصل دیگر، از طریق انتفای حقیقی موضوع آن
اصل وارد، مقابل اصل مورود می‌باشد و آن، اصلی از اصول عملی است که در تعارض با اصل دیگر، بر آن ورود دارد؛ یعنی موضوع آن را حقیقتاً ـ از روی تعبد ـ از میان برمی دارد، مانند: استصحاب ـ بنا به عقیده بعضی از اصولیون ـ که در تعارض با سایر اصول بر آنها وارد می‌باشد، مثل ورود آن بر برائت عقلی و شرعی. اما ورود استصحاب بر برائت عقلی به این دلیل است که قاعده ' قبح عقاب بلا بیان ' در مواردی جاری است که بیانی از شارع نرسیده باشد، حال آن که دلیل استصحاب (لا تنقض) یک دلیل شرعی بوده و بیان محسوب می‌شود و با بودن بیان، عدم بیان که موضوع برائت عقلی است از بین می‌رود. اما ورود استصحاب در برائت نقلی، برای مثال، این گونه است که اگر مکلف در وجوب نماز جمعه در زمان غیبت شک کند، با بودن استصحاب وجوب سابق، دیگر حدیث رفع (رفع عن امتی ما لا یعلمون) جریان پیدا نمی‌کند.
منابع
- ایضاح الکفایة جلد 6 : صفحه 95
- منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة جلد 5 : صفحه 415
- فرهنگ نامه اصول فقه