عملکردها

جناس تام

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۵:۳۴ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

جناس تام : جناس در دو لفظ دارای حروف و حرکاتِ یکسان با معانی متفاوت

در «جناس تام» حروف و حرکات الفاظ متجانس در گفتار و نوشتار یکی، و فقط در معنا مختلفند و فرق معنایی از جمله و فحوای کلام فهمیده می‌شود؛ مانند: «وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَیْرَ سَاعَةٍ»؛ «روزی که قیامت برپا شود، گناهکاران سوگند می‌خورند که جز ساعتی درنگ نکرده‌اند» (روم// 55) .

در این آیه، در لفظ «ساعة» جناس واقع شده است.

جناس تام در بدیع لفظی، معادل ایهام در بدیع معنوی است و فایده آن ایجاد هماهنگی در سطح کلمات یا جملات است.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 450
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 310
  3. التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 89
  4. محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 128
  5. فنون بلاغت و صناعات ادبی : صفحه 50

اصطلاح‌نامه

اعم

جناس

اخص

جناس محرّف

وابسته

جناس ناقص

منابع

  • آموزش علوم قرآن جلد 3 : صفحه 310، 311
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 310
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 450
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 506
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 89، 594
  • فنون بلاغت و صناعات ادبی : صفحه 50
  • محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 128