عملکردها

جناس ناقص

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

جناس ناقص : جناس بین یک لفظ و لفظ مشابهِ دارای حروف بیشتر

هر گاه دو کلمه متجانس در تعداد حروف متفاوت باشند، به این ترتیب که یکی از دو کلمه حرفی زیادتر از دیگری داشته باشد، خواه این حرف زائد در اول کلمه باشد یا در وسط یا آخر، «جناس ناقص» نامیده می‌شود؛ مانند:

1. «وَالْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ ** إِلَی رَبِّکَ یَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ» (قیامت// 29 و 30) که با افزودن «باء» و «میم» در «الساق» جناس ناقص شکل گرفته است.

2. «ثُمَّ کُلِی مِن کُلِّ الثَّمَرَاتِ» (نحل// 69) . «کُلی» علاوه بر داشتن تمام حروف «کل» دارای حرف «ی» در آخر آن نیز است.

برخی از علما، جناس مضارع، جناس قلب، جناس لاحق و جناس مذیّل را از اقسام جناس ناقص شمرده‌اند.

منابع

  1. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 311
  2. محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 128

اصطلاح‌نامه

اعم

جناس

اخص

جناس قلب، جناس لاحق، جناس مضارع، جناس مُذَیَّل

وابسته

جناس تام

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جناس ناقص به زیرصفحه جناس ناقص/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آموزش علوم قرآن جلد 3 : صفحه 311
  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 311
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 594
  • محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة : صفحه 128