معنای اخطاری
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
معنای اخطاری : معنای دارای واقعیت قطع نظر از استعمال
معنای اخطاری، مقابل معنای ایجادی بوده و عبارت است از معنایی که با قطع نظر از استعمال، دارای واقعیتی (تقرر و ثبوت) در خارج و یا در بایگانی ذهن است و استعمال لفظ در آن معنا سبب خطور و حضور آن در ذهن شده و در نتیجه، توجه مخاطب به آن جلب می‌گردد.
مانند مفاهیم اسمی که صرف نظر از استعمال، دارای ثبوت و استقرار در ذهن و یا خارج می‌باشد و مخاطب با شنیدن لفظ، صورتی از آن را در ذهن حاضر نموده و به آن توجه می‌نماید؛ برای مثال، زید در خارج وجود دارد، ولی مخاطب هیچ توجهی به آن ندارد، اما هنگامی که گوینده، لفظ زید را استعمال می‌کند، این استعمال سبب خطور معنا ـ زید ـ در ذهن مخاطب و توجه به آن می‌گردد. هم چنین، اگر متکلم کلمه ' انسان ' را استعمال کند مخاطب معنای آن را از بایگانی ذهن در آورده و در مقابل لفظ قرار داده و به آن توجه می‌کند. در مثال اول، زید دارای واقعیتی در خارج ـ صرف نظر از استعمال ـ می‌باشد و در مثال دوم، انسان دارای واقعیتی در عالم مفاهیم ـ صرف نظر از استعمال ـ است.
نکته اول:
مرحوم ' نائینی ' معتقد است معانی اسمی، معانی اخطاری و معانی حروف نیز معانی ایجادی می‌باشد. [۱]
عده‌ای از اصولی‌ها معتقدند برخی از حروف دارای معنای اخطاری و برخی دارای معنای ایجادی می‌باشد [۲] .
نکته دوم:
معانی اخطاری، هم به طور مستقل و هم در ضمن ترکیب کلامی به ذهن خطور می‌نماید، اما معانی ایجادی، مثل حروف، فقط در ضمن ترکیب کلامی در ذهن مخاطب حاضر می‌شود، زیرا تقرر و ثبوتی ـ صرف نظر از استعمال ـ ندارد [۳].
پانوشت
منابع
- سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : صفحه 428
- سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : صفحه 370
- مباحث اصولی : صفحه 325
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 220
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «معنای اخطاری» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه معنای اخطاری به زیرصفحه معنای اخطاری/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 16
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 338
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 243، 289
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 220
- سیری کامل در اصول فقه جلد 1 : صفحه 370، 428
- فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 37، 38
- مباحث اصولی : صفحه 325
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 61
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 46، 49
- هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین : صفحه (22-23)