مقوّمات استعمال
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مقوّمات استعمال : شروط تحقق استعمال
مقوّمات استعمال، به آن دسته از شروط اساسی گفته می‌شود که قوام استعمال به آنها بستگی دارد و بدون آنها، استعمال محقق نمی‌شود.
این شروط عبارت است از:
1. لزوم صلاحیت داشتن لفظ برای دلالت بر معنا. این صلاحیت، یا ناشی از وضع واضع است ـ همانند استعمال حقیقی ـ یا ناشی از پذیرش طبع سلیم ـ همانند استعمال مجازی الفاظ، بر اساس دیدگاه برخی از اصولی‌ها ـ و یا ناشی از مناسبت ذاتی میان لفظ و معنا ـ همانند دلالت شخص لفظ بر نوعش؛
2. لزوم وجود تغایر میان مستعمل و مستعمل فیه، زیرا لفظ، دال و معنا، مدلول است و اتحاد دال و مدلول محال می‌باشد؛
3. لزوم لحاظ لفظ و معنا، به گونه‌ای که در جانب معنا، لحاظ استقلالی و در جانب لفظ، لحاظ آلی باشد؛
4. لزوم احضار حیثیت مصحح استعمال در ذهن مستعمل، که در استعمال حقیقی، وضع، و در استعمال مجازی، وضع و علاقه است؛
5. لزوم وضع لفظ برای معنا، یا به وضع شخصی ـ چنان که در استعمال حقیقی است ـ و یا به وضع نوعی _ چنان که در استعمال مجازی است.
منابع
- بحوث فی علم الاصول جلد 1 : صفحه (133-143)
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 81
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «مقوّمات استعمال» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: