تغلیب ( فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ تغلیب ( فقه )

◄ تغلیب اسلام

◄ تغلیب حریت

توضیح مفهومی

تَغلیب: غلبه دادن حکمی بر حکمی دیگر در یک موضوع.

از آن در بابهایی نظیر طهارت، نکاح، تدبیر، صید و ذباحه و لقطه سخن رفته است.

مهم‏ترین موارد تغلیب در فقه عبارت است از:

1. تغلیب حرام بر حلال: از جمله قواعد مورد استناد فقها قاعده تغلیب حرام بر حلال است) ر قاعده تغلیب (. البتّه کلّیت این قاعده محل اختلاف و اشکال می‏باشد؛ 1 لیکن در مواردی به آن عمل شده است، مانند مورد شبهه محصوره) ر شبهه محصوره (همچون اشتباه آبی بین آب غصبی و آب مباح که بنابر مشهور از هر دو باید اجتناب کرد. یا اشتباه گوشتی، بین گوشت تذکیه شده و غیر آن که اجتناب از آن بنابر قول مشهور واجب است. هنگام شک در تذکیه به جهت شک در تحقّق شرایط آن در شبهه موضوعی) ر شبهه موضوعی (اجتناب از گوشت مشکوک التذکیه واجب است) ر تذکیه (.

2. تغلیب حُرّیت بر بردگی: در دَوَران امر بین حرّیت و بردگی، غلبه با حرّیت است؛ 2 از این‏رو، بنابر مشهور اگر مولا بعض برده را آزاد کند آزادی به تمام برده سرایت می‏نماید؛ هرچند مولا به مقدار همان بعض مالک برده باشد3) ر عتق (. همچنین بنابر مشهور فرزندی که یکی از والدین او حُرّ و دیگری برده است، به حُرّ ملحق می‏شود و محکوم به حرّیت خواهد بود. 4

3. تغلیب اسلام بر کفر: جانب اسلام بر جانب کفر غلبه دارد؛ از این‏رو، با مسلمان بودن یکی از پدر و مادر، فرزند نابالغ آنان محکوم به اسلام خواهد بود5 و نیز کودک پیدا شده در سرزمین اسلام یا در سرزمین کفر که مسلمانان نیز در

________________________________________

548

آن‏جا زندگی می‏کنند، محکوم به اسلام است. 6

اگر کافری و مسلمانی در فرزندیِ کودکی اختلاف کنند، برخی با استناد به قاعده تغلیبِ جانب اسلام، حکم به ترجیح ادّعای مسلمان بر ادّعای کافر کرده‏اند. 7

1. مستمسک العروة 2 99 /14. مختلف الشیعة 264 /7؛ ایضاح الفوائد 3 231 /1. جواهر الکلام 183 /38. 5 213 /30. 4 154 - 152 /34 و 213. 7 181 /38. 6 25 /39.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 547

اصطلاح‌نامه

اعم

غلبه ( فقه )

اخص

تغلیب اسلام، تغلیب حریت

وابسته

قاعده تغلیب

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تغلیب ( فقه ) به زیرصفحه تغلیب ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 547