حکایت
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
حکایت: بازگفتن گفتار دیگری، نشان دادن از چیزی.
از آن در باب صلات و نیز به مناسبت در باب اجتهاد و تقلید سخن گفتهاند.
حکایت اذان و اقامه: هنگام شنیدن اذان، اعم از اذان اعلام) ر اذان اعلام (و اذان نماز، حکایت فصلهای آن مستحب است. 1
چگونگی حکایت: حکایت با بازگفتن فصول اذان بلافاصله پس از ادای هرفصل از سوی مؤذن، تحقق مییابد؛ 2 لیکن مستحب است هنگام شنیدن شهادت به توحید) اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّا اللَّه (و شهادت به نبوّت) اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللَّه (بگوید: 'وَ اَنَا اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّا اللَّه وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللَّه اَکتَفی بِهِما عَمَّن اَبی وَ جَحَدَ وَ اُعینُ بِهِما مَنْ اَقَرَّ وَ شَهِدَ'3 و پس از شنیدن هر یک از 'حیعلات') حَیَّ عَلَی الصَّلاة، حَیَّ عَلَی الفَلاح
________________________________________
348
و حَیَّ عَلَی خَیْرِ العَمَل (حولقه) لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ إلّا باللَّه (بگوید. 4
برخی، حکایت اقامه را نیز مستحب دانستهاند. 5 هرچند قول منسوب به مشهور اختصاص استحباب آن به اذان است. 6
سزاوار است حکایت 'قَدْ قامَتِ الصَلاة' بدین گونه باشد: 'اَللّهُمَ اَقِمْها وَ اَدِمْها وَ اجْعَلْنی مِن خَیْرِ صالِحی اَهْلِها'. 7
حکایت اذان در حال نماز نیز بنابر نظر گروهی مشروع است لیکن 'حیعلات' را باید به 'حولقه' تبدیل کند و در صورت عدم تبدیل نماز باطل میشود. 8
حکایت اذان و اقامهای که از مثل رادیو و تلویزیون غیر مستقیم شنیده میشود بنابر تصریح برخی مستحب نیست. 9
با حکایت همه فصول اذان و اقامه، بدون تبدیل 'حیعلات' به 'حولقه' نیازی به گفتن اذان و اقامه برای نماز نیست. البته برخی اکتفا به حکایت آن دو را به قصد حکایت جهت نماز مقیّد کردهاند. 10
سایر احکام: در صحّت قرائت نماز، قصد حکایت قرآن شرط است؛ از این رو، اگر حمد و سوره را بدون قصد حکایت قرآن، بلکه تنها به قصد انشاء مضمون آن بخواند نماز باطل خواهد بود11) ر قرائت (.
در تحقّق غیبت) ر غیبت (فرقی بین قول و فعلی که حکایت از وجود عیب میکند نیست. 12
حکایت صدا و لهجه مؤمنان یک منطقه یا قومیت به قصد خنداندن و سرگرمی در صورتی که موجب هتک حرمت آنان نشود بنابر تصریح بعضی جایز است. 13
1 و 2. العروة الوثقی 3 421 /2. مستند الشیعة 4 540 /4 و 5. العروة الوثقی 6 421 /2. مستمسک العروة 7 577 - 576 /5. العروة الوثقی 8 421 /2. مستمسک العروة 9 578 /5. تحریر الوسیلة 10 629 /2. العروة الوثقی 421 /2؛ مستمسک العروة 11 575 - 574 /5. مستند العروة) الصلاة (363 /3؛ جامع المسائل) بهجت (12 401 /1. منهاج الصالحین) خویی (13 11 /1. صراط النجاة 425 /2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 347
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حکایت به زیرصفحه حکایت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.