جواب
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
جواب: پاسخ.
از احکام آن در بابهای اجتهاد و تقلید، صلات، حج، نکاح، اقرار و قضاء سخن گفتهاند.
انواع: پاسخ یا گفتاری است یا نوشتاری، یا با اشاره از شخص ناتوان از تکلّم یا با فعل و یا با سکوت.
حکم: حکم جواب بر حسب جواب دهنده و آنچه از آن جواب داده میشود، از قبیل سؤال، در خواست، ادّعا، نامه و اعتراض، متفاوت است که به نمونههایی از احکام آن اشاره میشود.
پاسخ به استفتاء: بر مجتهد واجب است به سئوالاتی که آگاهی از آنها بر سؤال کننده واجب است پاسخ دهد. 1
جواب تحیّت: جواب تحیّت سلام، واجب و بنابر مشهور فوری است و تأخیر در پاسخ جایز نیست. 2 در وجوب پاسخ به سلام کتبی یا با واسطه اختلاف است. 3 پاسخ دیگر انواع تحیّت مانند 'صَبَّحَکُمُ اللَّهُ بالخَیر'، تسمیت) ر تسمیت (و مانند آن بنابر قول مشهور مستحب است4) ر تحیّت (.
پاسخ نامه: در وجوب پاسخ دادن به نامه اختلاف است. بنابر قول به وجوب، آیا مطلقاً واجب است یا تنها در فرضی که نامه متضمن دعا و سلام باشد؟ مسئله نزد برخی محلّ تأمّل است. 5
________________________________________
132
لبیک گویی به ندا کننده: بر محرم مکروه است در پاسخ کسی که او را صدا میزند لبیک گوید. 6
پاسخ سکوتی: بنابر قول مشهور، سکوت باکره) ر باکره (در برابر پیشنهاد ازدواج، پاسخ مثبت تلقی میشود. 7
پاسخ اقراری: اگر کسی مدّعیِ طلبی از دیگری باشد و او بپذیرد، پاسخ وی اقرار به شمار میرود) ر اقرار (.
پاسخ به ادّعا: کسی که نزد قاضی علیه دیگری طرح دعوا کرده، پاسخ متهّم) مدّعی علیه (در برابر ادعای وی یا اقرار خواهد بود یا انکار که بر هر کدام آثاری مترتّب است8) ر دعوا (.
1. عوائد الایّام/ 2 550. الحدائق الناضرة 81 /9؛ مستند الشیعة 3 73 - 72 /7. الحدائق الناضرة 82 /9؛ مستند الشیعة 4 73 /7. مستمسک العروة 564 /6 و 575؛ مستند العروة) الصلاة (5 521 - 519 /4. الحدائق الناضرة 82 /9؛ مستند الشیعة 6 73 /7. مستند الشیعة 7 50 - 49 /12. جواهر الکلام 159 /40. 8 203 /29.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 131
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- جواب تحیت، جواب تحیت در نماز، جواب تسمیت، جواب خلع، جواب سلام، جواب مدعی علیه، جواب نامه، جواب ندا به سعدیک، جواب ندا به لبیک