بدل در تکلیف
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
. بدل در تکالیف: بدل در تکالیف عبارت است از تکلیفی که هنگام ناتوانی از انجام دادن تکلیف نخست از سوی شارع جایگزین آن میشود که از آن به بدل شرعی، بدل اضطراری و بدل طولی - که در طول مُبْدَل قرار دارد - تعبیر میشود. این نوع بدل اختصاص به تکالیف عبادی دارد که در ذیل به نمونههایی از آن اشاره میکنیم.
________________________________________
77
درصورت عدم امکان تحصیل طهارت) وضو و غسل (با آب، تیمّم با خاک، جایگزین آن قرار داده شده است1) ر تیمّم (.
هرگاه نماز گزار نتواند رکوع و سجود نماز را به جا آورد، اشاره به رکوع و سجود جایگزین آنها میشود. 2 در نماز خوف) ر نماز خوف (نیز هرگاه شخص از اشاره به رکوع و سجود متمکّن نباشد، رکوع، سجود و ذکرهای آن دو، همچنین قرائت از او ساقط میشود و بدل هر رکعت، تسبیحات اربع) ر تسبیحات اربع (گفته میشود. 3
اگر روزه گرفتن بر پیرمرد و پیرزن مشقّت داشته باشد، روزه بر ایشان واجب نیست لیکن واجب است برای هر روز یک یا دو مُدّ طعام) ر مُدّ (- بنابر اختلاف در مسئله - به عنوان فدیه) کفّاره (به فقیر بدهند. 4
اگر حاجی به خاطر نداشتن پول یا عدم دسترسی به حیوان، از قربانی کردن عاجز باشد، باید ده روز به عنوان بدل قربانی روزه بگیرد. 5
در کفّاراتِ دارای افراد طولی همچون کفّاره ظهار) ر ظهار (و قتل اشتباهی) ر قتل خطا (تکلیف اوّلی عمل به مقتضای فرد نخستین است. دیگر افراد به ترتیب، بدل فرد پیشین میباشند که درصورت عجز از آن، نوبت به فرد بعدی میرسد.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 76
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 76