حیوان دم بریده
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بتراء
بَتراء: نافله دو رکعتی که به صورت ناقص و یک رکعتی خوانده شود/ فرستادن صلوات بر حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله بدون ذکر آلمحمّد علیهمالسّلام/ حیوان دمبریده.
بتراء در لغت به معنای دم بریده است1 و از آنجا که نماز نافله یک رکعتی2 و نیز صلوات بدون ذکر آل محمّد علیهم السّلام3 ناتمام و بیاثر میباشد، بر آن اطلاق بتراء گردیده است.
در روایات نبوی صلّی اللَّه علیه و آله که از طریق عامّه نقل شده واژه »بتراء« بر دو معنای اوّل اطلاق گشته4؛ لیکن در روایات خاصّه بر معنای دوم عنوان »مَبْتور« و مانند آن اطلاق شده است. 5
از بتراء به دو مفهوم نخست به مناسبت در باب صلات سخن رفتهاست.
تمامی نافلهها بنابر مشهور دو رکعتی هستند) ر نماز مستحب (و یک رکعتی خواندن آنها صحیح نیست مگر آنکه بر کمتر یا بیشتر بودن آن دلیلی خاص وجود داشته باشد، مانند نماز وتر) ر نماز وتر (که یک رکعت است. 6
ذکر صلوات بر حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله یعنی گفتن »اللَّهم صلّ علی محمّد« بدون ذکر »وآل محمّد«، جایز نیست. بنابر این در تشهّد نماز، صلوات بر پیامبر صلّی اللَّه علیه وآله بدون ضمیمه کردن آل آن حضرت، کفایت نمیکند7) ر صلوات
از بتراء به مفهوم سوم به مناسبت در باب حج سخن رفته است.
در اینکه حیوان دم بریده از قربانی حج کفایت میکند یا نه، اختلاف است8) ر هَدْی (.
1. الصحاح) جوهری (/ واژه »بتر« × 2. جواهرالکلام 53 /7؛ النهایة) ابن اثیر (/ واژه »بتر« × 3. جواهر الکلام 53 /7. 4 262 - 261 /10؛ نیل الاوطار 39 /3؛ شرح الأزهار 5 383 /1. وسائل الشیعة 6 207 - 201 /7. جواهر الکلام 54 - 52 /7؛ مستمسک العروة 7 16 - 14 /5. مستمسک العروة 414 /6؛ مستند العروة) الصلاة (8 274 - 273 /4. تذکرة الفقهاء 264 /8؛ الرسائل العشر/ 220؛ الحدائق الناضرة 99 /17.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 65
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حیوان دم بریده» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: