اضطجاع
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اضطجاع: به پهلو دراز کشیدن.
از آن به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
طهارت: واجب است میّت مسلمان را در قبر به پهلوی راست و رو به قبله بخوابانند. جنین در رحم زن کافر آبستن از مسلمان نیز در حکم مسلمان است و در صورت مرگ هر دو، زن را پشت به قبله بر پهلوی چپ دفن می‌کنند تا روی جنین به سمت قبله قرار گیرد. 1
صلات: نمازگزار در صورت ناتوانی از ایستادن و نشستن، می‌تواند نماز را به حالت اضطجاع بخواند، لیکن در این که بین اضطجاع به راست یا چپ مخیّر است یا در صورت توانایی باید به راست بخوابد، اختلاف می‌باشد. 2 رکوع و سجود در حالت اضطجاع، با اشاره انجام می‌گیرد. 3 بالا بردن دست‌ها هنگام تکبیرة الاحرام در این حالت، مانند سایر حالات، مستحب است. 4 استقبال قبله در حالت یاد شده، با قرار گرفتن صورت و بدن به سمت قبله تحقّق می‌یابد. 5 در جواز اضطجاع غیر ضروری در نافله، اختلاف است. 6
به قول مشهور، امامت نمازگزار به حالت اضطجاع برای مأمومی که ایستاده یا نشسته است، جایز نیست 7 و برای مانند خود، جایز است. 8 خواندن نافله صبح پس از نافله شب (--' نماز شب) هر چند فجر طلوع نکرده باشد،
________________________________________
542
جایز است. در این صورت، مستحب است پس از خواندن نافله صبح، بر پهلوی راست دراز کشد و دعاهای وارد شده را بخواند، تا فجر طلوع کند. 9
حج: حاجی در راه بازگشت از مکّه به مدینه، زمانی که به مُعَرّس (--' معرّس) رسید، مستحب است توقّف نماید و پس از نماز خواندن در آن جا، اندکی به پهلو دراز کشد. 10
1 - جواهر الکلام 4 296 - 297.
2 - 9 264 - 265.
3 - 266.
4 - ذکری الشیعة 3 381.
5 - العروة الوثقی 1 547.
6 - جواهر الکلام 12 222 - 223.
7 - 13 327 - 328.
8 - 330.
9 - المبسوط 1 131 - 132.
10 - الحدائق الناضرة 17 4.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 541
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اضطجاع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
- امامت مضطجع، انتقال به مرتبه ادنای نماز، انتقال به مرتبه اعلای نماز، پهلوی انسان، خوردن در حال اضطجاع، مضطجع، نماز مضطجع
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اضطجاع به زیرصفحه اضطجاع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.