اَزْلام
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اَزلام ( قِداح ): تیرهای مورد استفاده برای گونه‌ای از کهانت و قمار.
ازلام جمع ' زُلَم ' یا ' زَلَم '، به تیرهای تیز نشده و بی پَر اطلاق می‌شود که اعراب جاهلی برای کهانت (--' کهانت) و داوری خواستن از بت‌ها به کار می‌بردند و در اصل، ساخته کاهنان بوده است. این عمل بیشتر در بتخانه‌های آنان و نزد خدایان دروغین صورت می‌گرفت و کاربرد آن نیز در مسائل مورد اختلاف، امور مشورتی مانند ازدواج یا مسافرت و تعیین نَسَب افراد و الحاق فرزند به پدر بوده است. 1
از این عمل به ' استقسام به ازلام ' تعبیر می‌شد که قرآن کریم به حرمت و اجتناب از آن تصریح کرده است. 2 در حدیث در مقام تفسیر ' استقسام به ازلام ' آمده است: ' در دوران جاهلی ده نفر، به شراکت، شتری را می‌خریدند و پس از نحر، با قرعه زدن به قِداح (تیر) آن را با روش و آدابی خاص میان خود تقسیم می‌کردند '. 3 این عمل، قمار
________________________________________
375
به شمار می‌رفت. از این عنوان در باب تجارت به مناسبت بحث قمار، سخن رفته است.
استقسام به ازلام و خوردن گوشتی که از این راه به دست می‌آید، حرام است 4 (--' قمار) .
1 - دائرة المعارف بزرگ اسلامی 8 46 - 48 و مبسوط در ترمینولوژی حقوق 1 295 و 347.
2 - مائده 3 و 90.
3 - کنز العرفان 2 18 - 29.
4 - فقه القرآن 2 277.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 374
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
تیرهای مورد استفاده برای گونه ای از کهانت و قمار