تشییع جنازه
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تشییع جنازه: از پی جنازه حرکت کردن.
از آن به مناسبت در باب طهارت و اعتکاف سخن رفته است.
حکم: تشییع جنازه، مستحب مؤکّد و دارای اجر و ثواب فراوانی است. برخی فقها گفتهاند: استحباب تشییع در موردی است که دفن جنازه نیاز به نقل دارد. 1
مراتب: برخی فقها برای تشییع جنازه از جهت مقدار فضل و کمال سه مرتبه
________________________________________
497
برشمردهاند: کمترین مرتبه آن، تشییع تا مصلّی و اقامه نماز بر میّت. مرتبه متوسط، تشییع تا کنار قبر و توقّف تا پس از دفن و کاملترین و با فضیلتترین مرتبه آن توقّف بعد از دفن، استغفار و طلب ثبات قدم میّت بر اعتقاد حق، هنگام سؤال دو فرشته از او است. 2 برخی در اینکه مرتبه اوّل، کمترین حدّ تشییع باشد - بهگونهای که به کمتر از آن تشییع تحقّق نیابد - اشکال کردهاند. 3
مستحبّات: خواندن دعاهای وارد شده هنگام مشاهده و حمل جنازه؛ پندگیری، عبرت آموزی و تفکّر در مرگ و آخرت؛ پیاده تشییع کردن؛ پشت سر یا دو طرف جنازه حرکت کردن؛ حمل جنازه توسط چهار نفر از چهار طرف و به دوش گرفتن هر یک، هر چهار طرف جنازه را با کیفیّت خاص) ر تربیع جنازه (؛ حمل میّت بر دوش نه بر مَرکب - مگر به جهت عذری مانند دوری راه - و تغییر هیئت صاحب مصیبت با برداشتن ردا از دوش یا پابرهنه بودن او. 4
مکروهات: سواره بودن5 و خندیدن؛ لهو و لعب و اشتغال به کارهای بیهوده؛ سریع بردن جنازه؛ حمل آتش پشت سر جنازه مگر در شب؛ برداشتن ردا از تن برای غیر صاحب عزا؛ سخن گفتن به غیر ذکر خداوند و - به تصریح برخی - نشستن تشییع کننده تا وقتی که میّت را در قبر نگذاشتهاند. 6
شرکت زنان بویژه زن جوان در تشییع جنازه کراهت دارد. برخی، زن مُسن را از این حکم استثنا کردهاند. 7
تشییع جنازه مؤمن از جمله موارد جواز خروج معتکف از مسجد است و این عمل، اعتکاف) ر اعتکاف (را باطل نمیکند. 8
1. جواهر الکلام 2 264 - 263 /4. منتهی المطلب) ق (3 445 /1. جواهر الکلام 274 - 265. 4 264 /4؛ العروة الوثقی 5 419 - 418 /1. تذکرة الفقهاء 6 53 /2. جواهر الکلام 272 - 270 /4؛ العروة الوثقی 7 419 /1. الحدائق الناضرة 85 - 84 /4؛ جواهر الکلام 8 276 /4. جواهر الکلام 181 /17.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 496
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تشییع جنازه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تشییع جنازه در ماه رمضان، تشییع جنازه زن، تشییع زن و مرد با تخت واحد
- به لحاظ حالت تشییع کننده:
- تشییع جنازه پیاده، تشییع جنازه سواره
- به لحاظ صاحب عزا:
- تشییع جنازه صاحب عزا، تشییع جنازه غیر صاحب عزا
- به لحاظ نوع حمل:
- تشییع جنازه با تابوت، تشییع جنازه با تخت، تشییع جنازه با دست، تشییع جنازه با دوش، تشییع جنازه با لوح، تشییع جنازه با وسایل نقلیه
وابسته
- آداب تشییع جنازه ( فقه )، امر به استغفار در تشییع، برگشت از تشییع، برهنگی پا، تربیع جنازه، تفکر مُشَیِّع، تکلم در تشییع، حد تشییع، حضور قاضی در تشییع جنازه، حمل آتش در تشییع جنازه، حمل جنازه ( فقه )، خروج معتکف برای تشییع جنازه، خنده مُشَیِّع، دعا هنگام تشییع، دعوت به تشییع جنازه، فضیلت تشییع، لهو در تشییع جنازه، مرگ ( فقه )، مستحبات تشییع جنازه، مشایعت مسافر، مکروهات تشییع جنازه، منع فاسق از تشییع، منع کافر از تشییع، منع منافق از تشییع، میانه روی در تشییع جنازه
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تشییع جنازه به زیرصفحه تشییع جنازه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 4 : صفحه 71
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 111
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 16 : صفحه 13
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 77
- تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 2 : صفحه 49
- تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 25
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 4 : صفحه 263
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 496
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 164
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 2 : صفحه 795
- مهذب الاحکام جلد 4 : صفحه 90، 91