تبدیل

طهارت: از وظایف مستحاضه تعویض پنبه برای هر نماز است. در استحاضه کثیره و متوسطه علاوه بر تعویض پنبه، پارچه روی آن نیز برای هر نماز باید عوض شود1) ر استحاضه (.

بر حائض مستحب است در اوقات نماز پنبه و پارچه روی آن را عوض کند و وضو گرفته، رو به قبله بنشیند و ذکر خدا گوید2) ر حیض (.

کفنی که نجس شده و امکان ازاله نجاست از آن - به شستن یا بریدن - نیست در صورت امکان واجب است به کفنی دیگر تبدیل گردد. 3

صلات: امامت فردی که در قرائت، حرفی را به حرفی دیگر تبدیل می‏کند، برای کسی که صحیح نماز می‏خواند بنابر مشهور جایز نیست. 4

زکات: در تعلّق زکات به چارپایان) گاو، گوسفند و شتر (و نیز درهم و دینار، گذشت یک سال از زمان تملّک آنها شرط است؛ از این‏رو چنانچه در اثنای سال، آنها را به جنسی دیگر - حتّی بنابر مشهور به همجنس خود - تبدیل کند، سال به هم می‏خورد. 5

پس از سپری شدن سال، عزلِ) کنار گذاشتن (مقدار زکات و تعیین آن جایز است؛ لیکن پس از عزل تبدیل آن به مالی دیگر جایز نیست. برخی عدم جواز تبدیل را - از این جهت که عزل تا زمانی که زکات به دست مستحق نرسیده موجب تعیین آن نخواهد شد - مورد اشکال قرار داده‏اند. 6

حج: اگر ارزش خانه یا غیر آن از دارایی شخص، افزون بر مقدار لایق به حال وی باشد و تبدیل آن عسر و حرجی نداشته باشد، در اینکه چنین شخصی مستطیع شمرده می‏شود، تا تبدیل، بر او واجب باشد یا نه، اختلاف است. نظر اکثر، قول اوّل است. 7

جهاد: اگر ذمّی) ر اهل ذمّه (از آیین خود به آیینی همچون بودایی و بهائیت که از نظر اسلام به عنوان آیین آسمانی شناخته نمی‏شود، بگرود، از او پذیرفته نمی‏شود؛ لیکن در اینکه محکوم به چه حکمی است، اختلاف است. برخی گفته‏اند: یا باید اسلام را بپذیرد و یا کشته شود. برخی دیگر گفته‏اند: بازگشت به آیین سابقش نیز از او پذیرفته می‏شود. گروه سوم رجوع به هر آیینی را که اسلام آن را آیین آسمانی شمرده) یهودیت، مسیحیت و مجوسیت (جایز دانسته‏اند. همچنین اگر از یکی از ادیان آسمانی همچون یهودیت به آیین آسمانی دیگر همچون مسیحیت یا بالعکس باز گردد، در اینکه از او پذیرفته می‏شود یا نه، اختلاف است. 8 330

تجارت: تغییر دادن شغل و حرفه‏ای که درآمد مناسب ندارد برای دستیابی به شغل مناسبِ درآمدزا، از آداب تجارت به شمار می‏رود. 9

وقف: هرگونه تغییر و تبدیل وقف حتّی عنوان آن، مانند تبدیل عنوان مدرسه به خانه - جز در مواردی که غیر قابل استفاده است - ممنوع می‏باشد10) ر وقف (.

وصیّت: تبدیل وصیّت دیگری جایز نیست و از گناهان کبیره شمرده شده و قرآن کریم با صراحت، آن را »اِثم« و گناه معرفی کرده است. 11 البتّه وصیّت کننده می‏تواند قبل از مرگش وصیّت خود را تغییر دهد12) ر وصیّت (.

1. جواهر الکلام 2 326 - 313 /3. العروة الوثقی 405. 3 348 /1؛ مستمسک العروة 4 163 /4. الحدائق الناضرة 195 - 194 /11؛ جواهر الکلام 5 344 - 342 /13. جواهر الکلام 97 /15 و 6 103 - 101. مستند الشیعة 430 /9؛ جواهر الکلام 442 - 440 /15؛ العروة الوثقی 7 324 /2. جواهر الکلام 254 - 253 /17؛ العروة الوثقی 433 /2؛ مستمسک العروة 8 86 - 85 /10. جواهرالکلام 10 463 /22. 9 316 - 313 /21. تحریر الوسیلة 11 78 /2. بقره/ 12 181. تحریر الوسیلة 107 /2.