امام جماعت
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
امام جماعت
امام جماعت: پیش نماز.
از آن در باب صلات سخن رفته و مهم ترین مباحث آن عبارت است از:
شرایط: امام جماعت باید عاقل 1 (--» عقل) ، بالغ 2 (--» بلوغ) مؤمن (--» شیعه دوازده امامی) 3، عادل 4 (--» عدالت)
حلال زاده 5 و در صورت مرد بودن همه یا بعضی از نمازگزاران مرد باشد. 6
امامت ممیّز در آستانه بلوغ (--» مراهق) به قول مشهور 7 و نیز نشسته برای ایستاده 8، همچنین اُمّی (کسی که قرائت نماز را نمی‌داند) و لال برای غیر همسانشان 9 و به قول مشهور، امامت کسی که حرفی را به جای حرفی دیگر تلفّظ می‌کند - مانند تلفّظ سین به جای شین - جایز نیست. 10 به قول مشهور، امامت زن برای زن در صورت دارا بودن سایر شرایط امام جماعت، جایز است. 11
به قول مشهور، امامت این افراد کراهت دارد:
1. حاضر برای مسافر و بر عکس. 12
2. مبتلا به بیماری خوره (جذام) و پیسی (برص) . 13
3. کسی که حدّ شرعی بر او جاری شده است، پس از توبه. 14
4. کسی که به جهت عذری ختنه نکرده است. 15
5. اعرابی (بیابان نشین) برای غیر اعرابی به قول مشهور میان متأخّران. 16
6. کسی که با تیمّم نماز می‌گزارد برای کسی که با وضو نماز می‌خواند. 17
7. کسی که مأمومان از امامت او ناخشنودند. 18
برخی، امامت اسیر، بافنده، حجامت گر، دباغ، نگهدارنده بول خود و نیز امامت ناقص برای کامل و کامل برای کامل تر را مکروه شمرده‌اند. 19
اگر بعد از نماز، بطلان نماز امام به جهت نداشتن شرط صحّت مانند طهارت و اخلال در ارکان یا بطلان امامت او به جهت فسق یا کفر محرز گردد، نماز مأموم به قول مشهور، صحیح است. لیکن در صحّت نماز وی در فرض علم به بطلان امامت پیش نماز به جهت نداشتن سایر شرایط جز فسق و کفر، اختلاف می‌باشد. 20
در صورت علم به بطلان در اثنای نماز، در این که نماز مأموم باطل است و باید اعاده شود یا لازم است نیّت فرادا کرده و نماز را ادامه دهد، اختلاف است. 21
اولویّت در امامت: پیش نماز راتب (--» امام راتب) ، امیر گمارده شده از سوی امام عادل، صاحب خانه در منزل خود 22
و نیز هاشمی، در امامت جماعت بر دیگران اولویّت دارند. 23
اختلاف در امامت: در صورت اختلاف دو یا چند نفر درباره امامت، منتخبِ از سوی مأمومان بر دیگران مقدّم است و در فرض اختلاف مأمومان در تقدیم فردی، بر مرجّحات رجوع می‌شود. در شمار مرجّحات و نیز ترتیب بین آن‌ها و تقدیم یکی بر دیگری اختلاف است. قول مشهور، تقدیم « أقرَأ» (آن که قرائتش نیکوتر است) بر « أفقَه » (دانا ترین به مسائل و احکام شرعی) و « أفقَه » بر سایر مرجّحات است. 24
نیابت از طرف امام: در صورت مردن یا بیهوش شدن امام جماعت در اثنای نماز، جایز است یکی از مأمومان واجد شرایط نماز را با دیگر مأمومان به آخر رساند. همچنین امام می‌تواند در حال ضرورت مانند باطل شدن وضو یا ابتلا به خون دماغ در اثنای نماز، فردی را به جای خود بگمارد تا با مأمومان نماز را به اتمام رساند. 25
مستحبات: قرار گرفتن در وسط صف، مراعات حال ناتوان ترین مأمومان در افعال نماز مگر آن که خود آنان خواهان طولانی شدن نماز باشند، شنواندن قرائت و ذکرهای نماز به گوش مأمومان، طول دادن رکوع به دو برابر اندازه‌ای که انجام می‌داده است، در موردی که کسی قصد پیوستن به جماعت را دارد، و بر نخاستن از جای خود پس از اتمام نماز تا زمانی که نماز مأمومان تمام نشده است، بر امام جماعت مستحب است. 26
1 - جواهر الکلام 13 323.
2 - 325.
3 - 273 - 275.
4 - 275.
5 - 324.
6 - 336 - 337.
7 - 325.
8 - 327 - 328.
9 - 331 - 335.
10 - 342.
11 - 337.
12 - 374.
13 - 381.
14 - 383.
15 - 384.
16 - 387.
17 - 389 - 390.
18 - 386.
19 - 390 -391 و العروة الوثقی 1 802 - 803.
20 - جواهر الکلام 14 2 - 9 و مستمسک العروة 7 306 - 312.
21 - جواهر الکلام 14 11 و مستمسک العروة 7 310 - 311.
22 - جواهر الکلام 13 348.
23 - 353.
24 - 357 - 366.
25 - 368 - 369.
26 - العروة الوثقی 1 803 - 804.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 646
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
اصطلاحات اخص امام جماعت را از طریق واژه امامت جماعت جستجو نمایید.
مترادفات
از واژه «امام جماعت» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- آمین امام جماعت، اختلاف مأمومین در امام جماعت، ارتزاق امام جماعت، ارشاد امام جماعت، اسم امام جماعت، اشاره امام جماعت، انتصاب امام جماعت، ایمان امام جماعت، بطلان نمازامام، بلوغ امام جماعت، بی هوشی امام جماعت، تعیین امام جماعت، تکبیرة الاحرام امام، توشح امام در نماز، جنون امام جماعت، ختنه امام جماعت، رضایت امام جماعت، شوخی امام جماعت، عدول از امام جماعت، عقل امام جماعت، علم به امام جماعت، قنوت امام جماعت، لباس امام جماعت، مرجحات امام جماعت، مرگ امام جماعت، نشستن امام قبل از خطبه، نماز امام جماعت
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه امام جماعت به زیرصفحه امام جماعت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50