حد ترخص

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ حد ترخص

◄ حد ترخص بلاد متوسط

◄ حد ترخص بلاد کبیره

◄ حد ترخص محل اقامت

◄ حد ترخص مکان بعد سی روز

◄ حد ترخص وطن

توضیح مفهومی

حدّ ترخّص

حدّ تَرَخُّص: مکان مشروعیّت یافتن تقصیر در نماز برای مسافر.

حدّ ترخّص در اصطلاح فقه به مکانی اطلاق می‏شود که مسافر با رسیدن به آن جا دیوار خانه‏های شهر را نبیند و اذان را نشنود. از این عنوان در باب صلات سخن گفته‏اند.

از شرایط مشروعیّت یافتن تقصیر نماز و افطار روزه برای مسافر، رسیدن او به حدّ ترخّص است؛ چنان که هنگام بازگشت از سفر، حدّ ترخّص، نقطه پایان مشروعیّت قصر نماز خواهد بود. 1

در اینکه معتبر در حدّ ترخّص، تحقق یکی از دو ملاک یاد شده) ندیدن دیوار خانه‏های شهر و نشنیدن اذان (است، یا هر دو باهم، و یا نشنیدن صدای مؤذّن به تنهایی و یا ندیدن دیوار خانه‏های شهر به تنهایی، اختلاف است. قول اوّل به مشهور متقدمان و قول دوم به مشهور متأخران منسوب است. 2

اختلاف موجود در حدّ ترخّص هم، زمان رفتن شخص به سفر را شامل می‏شود و هم زمان بازگشت او از سفر را؛ لیکن برخی از کسانی که تحقق هر دو امر را معتبر دانسته‏اند، بین رفتن به سفر و بازگشت از آن به وطن تفصیل داده و در صورت نخست حدّ ترخّص را عبارت از تحقق هر دو امر فوق دانسته و در فرض دوم قائل به وجوب قصر نماز برای مسافر تا رسیدن به خانه خود شده‏اند؛ چنان که برخی از کسانی که قائل به کفایت یکی از دو امر یاد شده، در تحقق حدّ ترخّص در رفتن به سفر شده‏اند، هنگام بازگشت، تقصیر نماز را تا حدّ شنیدن صدای مؤذّن واجب می‏دانند. 3

در اینکه حدّ ترخّص در شهرهای بسیار بزرگ) ر بلاد کبیره (همانند حدّ ترخّص در شهرهای متوسط و کوچک است یا اینکه حدّ ترخّص در آنها عبارت است از ندیدن دیوار آخرین خانه‏های محلّه‏ای که در آن سکونت دارد و نشنیدن اذان آن، اختلاف است. بنابر قول دوم، مبدأ مسافت در بلاد کبیره آخر محلّه است نه آخر شهر. 4

1. العروة الوثقی 2 461 - 460 /3. الحدائق الناضرة 408 - 405 /11؛ جواهر الکلام 3 294 - 285 /14. الحدائق الناضرة 415 - 411 /11؛ جواهر الکلام 4 303 - 299 /14. مستندالشیعة 296 /8؛ العروة الوثقی 463 /3.