حائر حسینی ( ع )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حائر
حائر: محدودهای از حرم امام حسین علیه السّلام.
اقوال فقها در تعیین حدود حائر مختلف است:
1. محدودهای که دیوار روضه شریف و مسجد بر آن احاطه دارد. 1
2. محدوده زیر گنبد مقدّس.
3. محدوده زیر گنبد و بناهای قدیمی) مانند رواق، قتلگاه وخزانه (محیط بر آن.
4. آنچه دیوارهای صحن بر آن احاطه دارد؛ شامل صحن از چهار طرف و ساختمانهای متّصل به قبّه منور و مسجد پشت سر آن. 2
برخی گفتهاند: قدر متیقّن از حائر گرداگرد قبر شریف به مساحت 25 ذراع است. 3 برخی دیگر حائر را محدودهای دانستهاند که امروزه نزد عرف - در مقابل رواق و صحن - به آن حرم گفته میشود و قدر متیقّن آن، محدودهای است که دیوار روضه شریف بر آن احاطه دارد. مسجد پشت سر مقدّس نیز داخل این محدوده است. 4 از این عنوان در باب صلات سخن گفتهاند.
حکم: بنابر مشهور، حائر حسینی از جمله چهار مکانی است که مسافر مخیّر است نمازهای چهار رکعتی را در آنها تمام یا قصر بخواند؛ 5 هرچند تمام خواندن افضل است. 6 برخی، حکم تخییر را در تمام شهر کربلا ثابت دانستهاند. 7 برخی دیگر حکم یاد شده را در حرم جاری دانسته و درباره حرم چهار احتمال ذکر کردهاند: شهر کربلا؛ محدوده صحن؛ محدوده رواق و آنچه که حرم شریف را در بر میگیرد؛ و محدودهای که امروزه حرم نامیده میشود، و قدر متیقّن از لفظ حرم را همین احتمال دانستهاند. در نتیجه حکم را تنها در همین محدوده ثابت دانسته و خارج حرم - به مفهوم امروزی - حتّی رواق را مشمول آن ندانستهاند. 8
1. کتاب السرائر 2 342 /1. بحار الانوار 90 - 89 /89 و 117 /101؛ الانوار الحیریّة/ 91 - 89؛ الحدائق الناضرة 3 465 /11. کشف الغطاء 4 347 /3. صلاة المسافر) سید ابوالحسن اصفهانی (/ 5 204 - 203. الحدائق الناضرة 6 463 - 462 /11. جواهر الکلام 7 329 /14. العروة الوثقی 8 517 - 516 /3. مستند العروة) الصلاة (420 - 418 /8.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 191
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حائر حسینی ( ع )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
منابع
- اصطلاحات فقهی : صفحه 174
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 787
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 141
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 264
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 509
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 14 : صفحه 329 329، (339-340)
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 191، 393
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 342
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 426
- مهذب الاحکام جلد 9 : صفحه 299، 305