حائر حسینی ( ع )

توضیح مفهومی

حائر

حائر: محدوده‏ای از حرم امام حسین علیه السّلام.

اقوال فقها در تعیین حدود حائر مختلف است:

1. محدوده‏ای که دیوار روضه شریف و مسجد بر آن احاطه دارد. 1

2. محدوده زیر گنبد مقدّس.

3. محدوده زیر گنبد و بناهای قدیمی) مانند رواق، قتلگاه وخزانه (محیط بر آن.

4. آنچه دیوارهای صحن بر آن احاطه دارد؛ شامل صحن از چهار طرف و ساختمانهای متّصل به قبّه منور و مسجد پشت سر آن. 2

برخی گفته‏اند: قدر متیقّن از حائر گرداگرد قبر شریف به مساحت 25 ذراع است. 3 برخی دیگر حائر را محدوده‏ای دانسته‏اند که امروزه نزد عرف - در مقابل رواق و صحن - به آن حرم گفته می‏شود و قدر متیقّن آن، محدوده‏ای است که دیوار روضه شریف بر آن احاطه دارد. مسجد پشت سر مقدّس نیز داخل این محدوده است. 4 از این عنوان در باب صلات سخن گفته‏اند.

حکم: بنابر مشهور، حائر حسینی از جمله چهار مکانی است که مسافر مخیّر است نمازهای چهار رکعتی را در آنها تمام یا قصر بخواند؛ 5 هرچند تمام خواندن افضل است. 6 برخی، حکم تخییر را در تمام شهر کربلا ثابت دانسته‏اند. 7 برخی دیگر حکم یاد شده را در حرم جاری دانسته و درباره حرم چهار احتمال ذکر کرده‏اند: شهر کربلا؛ محدوده صحن؛ محدوده رواق و آنچه که حرم شریف را در بر می‏گیرد؛ و محدوده‏ای که امروزه حرم نامیده می‏شود، و قدر متیقّن از لفظ حرم را همین احتمال دانسته‏اند. در نتیجه حکم را تنها در همین محدوده ثابت دانسته و خارج حرم - به مفهوم امروزی - حتّی رواق را مشمول آن ندانسته‏اند. 8

1. کتاب السرائر 2 342 /1. بحار الانوار 90 - 89 /89 و 117 /101؛ الانوار الحیریّة/ 91 - 89؛ الحدائق الناضرة 3 465 /11. کشف الغطاء 4 347 /3. صلاة المسافر) سید ابوالحسن اصفهانی (/ 5 204 - 203. الحدائق الناضرة 6 463 - 462 /11. جواهر الکلام 7 329 /14. العروة الوثقی 8 517 - 516 /3. مستند العروة) الصلاة (420 - 418 /8.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 191

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حائر حسینی ( ع )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حیره ( حائر حسینی )

اعم

حرم امام حسین ( ع )

وابسته

حد حائر حسینی ( ع )

منابع

• اصطلاحات فقهی : صفحه 174
• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 787
• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 141
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 264
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 509
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 14 : صفحه 329 329، (339-340)
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 191، 393
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 342
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 426
• مهذب الاحکام جلد 9 : صفحه 299، 305