تحمید ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تحمید
تَحمید: گفتن »الحَمدُ لِلَّه« یا »الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمین«.
از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات و اطعمه و اشربه سخن رفته است.
حکم: تحمید یا واجب است یا مستحب.
تحمید واجب: تحمید به عنوان جزئی از تسبیحات اربع در رکعت سوم و چهارم نماز بنابر قول به وجوب آن1 و در دو خطبه نماز جمعه2 و نیز در نماز خوف) ر نماز خوف (در صورت عدم امکان رکوع و سجود حتّی با اشاره که نوبت به گفتن تسبیحات اربع به جای هر رکعت میرسد، واجب است. 3
تحمید مستحب: تحمید در همه حالات بویژه در موارد زیر مستحب است: بعد از فراغ از وضو؛ 4 هنگام نگاه کردن در آینه؛ 5 بعد از عطسه برای عطسه کننده و نیز شنونده عطسه؛ 6 برای مأموم بعد از فراغ امام از حمد؛ 7 برای نماز گزار بعد از گفتن »سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ«؛ 8 در آغاز تشهّد9 و نیز دو یا سه بار گفتن آن بعد از فراغ از تشهّد اوّل؛ 10 صد بار برای امام در نماز استسقاء) ر نماز باران (پس از قرار گرفتن بر منبر بعد از تکبیر، تسبیح) ر تسبیح (و تهلیل11) ر تهلیل (؛ هنگام ورود به مسجد12 و وقوف در عرفات و مشعر) ر وقوف (و در اثنای غذا خوردن و پایان آن. 13
بسیار حمد کردن خداوند هنگام روآوردن و آشکار شدن نعمتهای الهی بر انسان، مستحب است14 و نیز از مستحبّات مؤکّد بعد از نماز، تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام است که از ارکان آن 33 بار تحمید است که بنابر مشهور بعد از 34 بار تکبیر گفته میشود. 15
1. جواهر الکلام 3 207 /11. 2 38 /10. المقنع/ 4 130. جواهر الکلام 5 339 /2. وسائل الشیعة 6 173 /7. العروة الوثقی 672. 8 804. 7 717 /1؛ جواهر الکلام 9 114 /10. العروة الوثقی 10 691 /1. جواهر الکلام 14 453 - 452 /36. 13 81 /14. 12 146 /12. 11 277 /11. وسائل الشیعة 15 174 /7. الحدائق الناضرة 519 /8.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 383
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تحمید ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ حامد:
- تحمید حایض، تحمید نمازگزار
- به لحاظ حکم تکلیفی:
- تحمید مستحب، تحمید واجب
- به لحاظ موجب:
- تحمید در مرگ فرزند، تحمید هنگام دیدن میت
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تحمید ( فقه ) به زیرصفحه تحمید ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.