اتمام
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اتمام: تمام کردن.
واژه اتمام در فقه به صورت اضافه به نماز و عمل به کار رفته است. مراد از اتمام نماز، تمام گزاردن نمازهای چهار رکعتی در مقابل قصر (--' قصر) و از اتمام عمل، به پایان رساندن عمل آغاز شده و رها نکردن آن در اثنا است. از اتمام نماز در باب صلات و از اتمام عمل در باب هایی همچون صوم و حج سخن رفته است.
اتمام نماز: اتمام نماز بر حسب موارد به واجب و مستحب و حرام تقسیم می‌شود.
واجب: اتمام نماز در وطن 1، در سفر معصیت 2 و برای کسی که شغل او مسافرت است 3 و نیز مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند 4 یا سی روز با تردید در محلی اقامت کرده است، واجب می‌باشد. 5
مستحب: مسافر مخیّر است در اماکن اربعه (--' اماکن اربعه) نمازهای چهار رکعتی را شکسته یا تمام بخواند، لیکن تمام خواندن افضل است. 6
حرام: اتمام نماز در سفر به جز موارد یاد شده از روی علم و عمد، حرام و موجب بطلان نماز است و اعاده نماز در وقت و قضای آن در خارج وقت، واجب است و اگر بر اثر جهل به حکم سفر تمام خوانده است، بنابر قول مشهور، اعاده و قضا واجب نیست، ولی چنانچه از روی فراموشی بوده بنا بر مشهور تنها در صورت بقای وقت اعاده واجب است. 7
اتمام عمل: مراد اتمام عمل عبادی است و عمل عبادی یا واجب است و یا مستحب.
________________________________________
228
واجبات: اتمام عمل عبادی واجب مانند نماز، روزه واجب معیّن (روزه ماه رمضان و روزه نذری) و حج که به تدریج وجود پیدا می‌کند، واجب و رها کردن آن در اثنا یا انجام کاری که موجب بطلان آن گردد جایز نیست 8 (--' قاعده حرمت ابطال) .
مستحبات: اتمام عمل عبادی مستحب - جز در مواردی خاص مانند اعتکاف (--' اعتکاف) پس از سپری شدن دو روز آن 9 و حج و عمره مستحبی پس از محرم شدن (--' احرام) - واجب نیست. 10
1 - جواهر الکلام 14 245.
2 - 257.
3 - 268.
4 - 303.
5 - العروة الوثقی 2 157.
6 - جواهر الکلام 14 329.
7 - 342 - 347.
8 - القواعد الفقهیة (بجنوردی) 5 251.
9 - جواهر الکلام 17 168.
10 - مستند الشیعه 13 13.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 227
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- اتمام اعتکاف، اتمام حج و عمره، اتمام حرام، اتمام مسابقه، اتمام مستحب، اتمام مکروه
- به لحاظ انجام کامل:
- اکمال دو سجده، اکمال رکعت، اکمال عدد رمی، اکمال وضو
- به لحاظ قصر و اتمام:
- اتمام روزه، اتمام نماز
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اتمام به زیرصفحه اتمام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=201