قید مقوّم حکم
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قید مقوّم حکم : قید تعیین کننده نوع حکم و عامل قوام آن
قید مقوّم حکم، قیدی است که قوام حکم نزد عرف به آن بستگی دارد و وجود حکم دایر مدار وجود آن است. این گونه قیدها نزد عرف منوّع حکم نیز محسوب می‌گردد.
برای مثال، اگر مولا بگوید: ' اکرم الضیف '، حکم وجوب اکرام، به وصف ضیافت، مقید شده است؛ یعنی مولا اکرامی را خواسته است که در قالب مهمانی دادن محقق گردد و اکرام به صورت‌های دیگر را نخواسته است؛ پس قوام حکم وجوب اکرام، به وجود وصف ضیافت بستگی دارد و اگر بعد از بیرون رفتن مهمان از مهمانی، به واسطه عامل دیگری باز اکرام او واجب گردد، عرف میان این دو وجوب فرق گذاشته و آنها را دو نوع وجوب می‌داند؛ بنابراین، وجوب اکرام در قالب ضیافت ـ و به واسطه وصف مهمان بودن ـ و وجوب اکرام به سبب دیگری ـ چون فقیر بودن ـ دو نوع وجوب بوده و روی هم یک وجوب مستمر نمی‌باشد. ثمره این بحث، در استصحاب روشن می‌گردد و این همان معنای منوّع بودن حکم است.
نکته:
هر چند قید مقوّم حکم و قید منوّع حکم، از نظر مفهومی با هم فرق دارند، اما چون لازمه مقوّم بودن قید برای حکم، این است که آن را در نزد عرف ' نوع نوع ' کند، از این جهت این دو واژه در اصطلاح نامه مترادف آورده شده است.
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 429
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 120
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قید مقوّم حکم» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قید مقوّم حکم به زیرصفحه قید مقوّم حکم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.