قید حکم
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
قید حکم : قید محدود کننده دامنه شمول حکم
قید حکم، مقابل قید موضوع بوده و به قیدی گفته می‌شود که دامنه شمول حکم را محدود می‌کند، مانند:
' الماء المتغیر متنجس ' یا ' الماء اذا تغیر تنجس '.
همان طور که از مثال به دست می‌آید، قید به دو صورت در حکم لحاظ می‌گردد:
1. قید مقوم حکم است؛ یعنی به گونه‌ای است که قوام حکم به آن بوده و با نبودن آن، حکم از بین می‌رود، مانند: ' الماء المتغیر متنجس ' که حکم بر روی آب مقید به ' تغیر ' رفته است؛
2. قید مقوم حکم نیست؛ یعنی فقط در عارض شدن حکم بر موضوع در نظر گرفته شده و در برداشتن آن دخالت ندارد؛ به عبارت دیگر، قید، شرط عارض شدن حکم بر موضوع است، مانند: ' الماء اذا تغیر تنجس '، که علت پیدا شدن حکم تنجس، دگرگونی (تغیر) آن است، اما با رفع این تغیر، حکم نجاست از بین نمی‌رود.
منابع
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 363
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه (429-430)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قید حکم» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قید حکم به زیرصفحه قید حکم/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 433
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 160
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 63
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 363
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 59
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه (429-430)
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 230
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 505
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 533
- منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 122، 129
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 10، 11، 156، 162
- نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 10، 11، 156، 162