اندار
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اِندار: کم کردن وزن تقریبی ظرف کالا در معامله.
در کالایی که هنگام خرید و فروش معمولا آن را با ظرفش وزن می‌کنند و می‌فروشند، کم کردن وزن تقریبی ظرف از مجموع وزن کالا و ظرف را ' اندار ' گویند. از آن در باب تجارت سخن رفته است.
به قول مشهور - که بر آن ادّعای اجماع نیز شده است - در معاملاتی که اندار در آن‌ها متعارف است، کم کردن وزن تقریبی ظرف به مقداری که احتمال زیادی و کمی نسبت به وزن دقیق ظرف وجود داشته باشد و علم به زیادی یا کمی نباشد، جایز است و از مصادیق بیع غرری (--' غرر) نیست.
برخی فقها اندار را در صورت علم به زیادی یا کمی مقدار کم شده، به شرط رضایت طرفین معامله، جایز دانسته‌اند، برخی تنها، متعارف بودن مقدار اندار را شرط می‌دانند؛ گر چه علم به کمی یا زیادی باشد و برخی معیار صحّت را، غرری نبودن آن دانسته‌اند و شرط خاصی را مطرح نکرده‌اند.
اگر معامله بر کالای بدون ظرف تعلّق گیرد، در صورتی که وزن دقیق ظرف یا کالا معلوم نباشد و تنها، وزن مجموع آن‌ها مشخص باشد، چنین معامله‌ای از مصادیق بیع غرری و باطل است.
(--' قاعده غرر)
در معاملاتی که اندار در آن‌ها مرسوم و متعارف نیست و ظرف به منزله جزئی از کالا محسوب می‌شود - خواه قیمت
________________________________________
688
کالا و ظرف یکی باشد یا نه - بیع بدون اندار صحیح است. 1
1 - مصباح الفقاهة 5 464 - 470 و جواهر الکلام 22 448 - 449.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 687
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
کم کردن وزن تقریبی ظرف کالا در معامله .