علو ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

علو ( اصول فقه ) : بلندی مقام، از قیود مورد اختلاف برای تحقق امر

علوّ، به معنای بلندی مقام است. برخی از اصولیون در امر کردن از طریق ماده امر و در نهی نمودن از طریق ماده نهی، علو را شرط دانسته و معتقدند آمر هنگام دستور دادن باید نسبت به مأمور، بزرگی و رفعت مقام داشته باشد، وگرنه امر محقق نمی‌شود.

علو و رفعت مقام، گاهی حقیقی است، مثل علو خداوند نسبت به بندگان، و گاهی اعتباری و قرار دادی است، مثل علو رئیس اداره بر کارکنان دیگر.

برخی از اصولی‌ها اعتقاد دارند علو، امری اعتباری بوده و منشأ عقلایی دارد و به لحاظ زمان و مکان، اختلاف پیدا می‌کند و معیار آن، نفوذ کلمه، سلطه و اعمال قدرت بر مأمور است ؛ بنابراین، طلب و امر سلطان محبوس، چون رفعت مقام ندارد، امر محسوب نمی‌شود، اما اگر سلطان در قصر خود امر نماید، امر او به دلیل رفعت مقام وی، امر محسوب می‌شود.

اصولیون درباره اعتبار علو و استعلا در امر، نظریات متفاوتی اراِیه داده‌اند:

1. وجود علو در تحقق امر، کافی است؛

2. وجود استعلا در تحقق امر، کافی است؛

3. علو و استعلا هر دو در تحقق امر، تأثیر دارد؛

4. یکی از این دو برای تحقق امر، کافی است؛

5. هیچ یک از این دو در تحقق امر، دخالت ندارد.

نیز ر.ک:استعلا ( اصول فقه ).

منابع

1. نهایة الاصول : صفحه 86
2. کفایة الاصول : صفحه 83
3. المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 30
4. اصول الاستنباط : صفحه 77
5. اصول الفقه جلد 1 : صفحه (68-69)
6. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

استعلا ( اصول فقه )، اوامر ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه علو ( اصول فقه ) به زیرصفحه علو ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الاستنباط : صفحه 77
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 58، (68-69)
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 121
• الاصول جلد 2 : صفحه 10
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 35، 36، 50، 175
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 2 : صفحه 30
• المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 305، 306
• الموجز فی اصول الفقه جلد 1,2 : صفحه (50-51)
• الموجز فی اصول الفقه جلد 2,1 : صفحه (50-51)
• انوار الاصول جلد 1 : صفحه 214، 215
• بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 15
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 106
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 132
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 143
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 49
• فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 128
• کفایة الاصول : صفحه 83
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 13
• مقالات الاصول : صفحه 207
• مناهج الوصول الی علم الاصول جلد 1 : صفحه 239
• منتقی الاصول جلد 1 : صفحه 374
• نهایة الاصول : صفحه 86
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 159