علت مستنبط
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
علت مستنبط : علّت به دست آمده در قیاس فقهی از راه استنباط ظنّی مجتهد
علت مستنبط، مقابل علت منصوص بوده و عبارت است از علتی در قیاس که توسط استنباط ظنی مجتهد به دست می‌آید.
توضیح:
در مواردی که حکمی از طریق نص یا اجماع وارد شده است، اما علت حکم بیان نشده و مجتهد از طرق ظنی در صدد تخریج مناط حکم برآید و علت حکم را به طور ظنی استخراج نماید، به چنین علتی ' علت مستنبط ' می‌گویند؛ برای مثال، هرگاه نصی بر حرمت ربا در گندم دلالت کند و علت آن را بیان نکند و مجتهد از طریق سبر و تقسیم یا مناسبت و یا سایر طرق ظنی استخراج علت، علت آن را در وصف طعام بودن یا قُوت بودن یا مکیل و موزون بودن تشخیص دهد، به این گونه علت‌ها، علت مستنبط گفته می‌شود.
نکته:
در صورتی که در قیاس، علت حکم از راه استنباط قطعی به دست آید، آن قیاس مورد پذیرش عالمان شیعی نیز هست.
نیز ر.ک:تخریج مناط.
منابع
- الوجیزفی اصول الفقه : صفحه 83
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 694
- اصول الفقه : صفحه 229
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه علت مستنبط به زیرصفحه علت مستنبط/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.