قاعده اهم و مهم ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قاعده اهم و مهم ( اصول فقه ) : تقدیم جانب مهم تر هنگام تزاحم میان دو حکم
قاعده اهم و مهم یا قانون اهمیت، به معنای تقدم حکم مهم تر در جایی است که بین دو حکم (مهم و مهم تر) تزاحم وجود دارد. بنابراین، هرگاه بین دو واجب تزاحم باشد، در مقام رفع تزاحم، در صورتی که یکی اهمیت بیشتری داشته باشد، مقدم می‌گردد و در صورت تساوی، مکلف در امتثال هر یک از آن دو مخیر است، مثل آن که دو نفر در حال غرق شدن باشند و مکلف فقط قادر به نجات یکی از آنان باشد، حال در صورتی که یکی از دو نفر، پدر نجات دهنده و دیگری فردی بیگانه باشد، نجات پدر مقدم است؛ ولی هر گاه هر دو بیگانه باشند، وی در نجات دادن هر یک از آنها مخیّر است. این راه حل را، قاعده تقدم اهم بر مهم می‌گویند.
نکته:
هر گاه به سبب قانون اهمیت، یکی از واجب‌ها بر دیگری مقدم شود، وجوب واجب دیگر، به عدم اشتغال مکلف‌به واجب اهم مشروط است؛ در این صورت، وجوب واجب مهم را وجوب ترتبی می‌نامند.
پانوشت
منابع
- مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 332
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 437
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 584
- سیری کامل در اصول فقه جلد 6 : صفحه (204-205)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قاعده اهم و مهم ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قاعده اهم و مهم ( اصول فقه ) به زیرصفحه قاعده اهم و مهم ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.